Schalterveen

Veentypering en bodemprocessen

Een veenbodem is opgebouwd uit gehumificeerd plantaardig materiaal. Dit natte sponsachtige materiaal is gevormd door afgestorven planten en wordt nu geconserveerd doordat het verzadigd is met water. Er zijn verschillende soorten veen, afhankelijk van de ligging ten opzichte van het grondwater, de plantensoorten en de voedselrijkdom van het water in het veen. De dikte van het veen varieert van enkele meters tot enkele decimeters en soms is het veen bedekt door een kleilaag. Ook zijn er gebieden waar het veen grotendeels is weggegraven.

Veen is dynamisch: als het wordt vernat dan zwelt het op; droogt het uit dan krimpt het. Het maaiveld kan daardoor over het jaar heen wel een decimeter in hoogte variƫren. Wordt er te veel ontwaterd, dan oxideert het veen en vindt er een permanente daling van het maaiveld plaats.

Wageningen University & Research maakt kaarten van waar verschillende soorten veen voorkomen. We onderzoeken de bodemprocessen, de hydrologische werking en de dynamiek van veenbodems.

Foto's en illustraties

Profielkuil in bodem met bosveen in Zegveld. Houtresten zichtbaar onderin kuil. (Foto: Willy de Groot)
Profielkuil in bodem met bosveen in Zegveld. Houtresten zichtbaar onderin kuil. (Foto: Willy de Groot)

Profielkuil Zegveld. (Foto: Frank Gerritsen)
Profielkuil Zegveld. (Foto: Frank Gerritsen)

Kleidek op veen, Aldeboarn, Friesland. (Foto: Willy de Groot)
Kleidek op veen, Aldeboarn, Friesland. (Foto: Willy de Groot)

Profielkuil voor monstername uit veenbodem, Aldeboarn, Friesland. (Foto: Willy de Groot)
Profielkuil voor monstername uit veenbodem, Aldeboarn, Friesland. (Foto: Willy de Groot)

Fragment nieuwe bodemkaart (Gemeente Vijfheerenlanden)
Fragment nieuwe bodemkaart (Gemeente Vijfheerenlanden)
Veen in een guts, opgeboord in Flevoland. Er zitten houtresten in het veen (kinehout). (Foto: Paul Gerritsen)
Veen in een guts, opgeboord in Flevoland. Er zitten houtresten in het veen (kinehout). (Foto: Paul Gerritsen)
Profiel van koopveengrond, een veengrond met moerige eerdlaag en kleiige bovengrond (15-50 cm dik). (Bron: Bakker, H. de & A.W. Edelman-Vlam, 1976. De Nederlandse bodem in kleur. Stichting voor Bodemkartering, Centrum voor landbouwpublikaties en landbouwdocumentatie, Wageningen.)
Profiel van koopveengrond, een veengrond met moerige eerdlaag en kleiige bovengrond (15-50 cm dik). (Bron: Bakker, H. de & A.W. Edelman-Vlam, 1976. De Nederlandse bodem in kleur. Stichting voor Bodemkartering, Centrum voor landbouwpublikaties en landbouwdocumentatie, Wageningen.)

Profiel van meerveengrond, een veengrond met silt- of zanddek. (Bron: Bakker, H. de & A.W. Edelman-Vlam, 1976. De Nederlandse bodem in kleur. Stichting voor Bodemkartering, Centrum voor landbouwpublikaties en landbouwdocumentatie, Wageningen.)
Profiel van meerveengrond, een veengrond met silt- of zanddek. (Bron: Bakker, H. de & A.W. Edelman-Vlam, 1976. De Nederlandse bodem in kleur. Stichting voor Bodemkartering, Centrum voor landbouwpublikaties en landbouwdocumentatie, Wageningen.)