Contaminanten (WOT-02-001)

Dit deelprogramma is gericht op contaminanten die kunnen voorkomen in de voedselketen. Binnen het deelprogramma worden diverse type producten doormiddel van een verkennende en gerichte surveys onderzocht op de aanwezigheid van contaminanten. Denk hierbij aan; radionucliden, milieucontaminanten (dioxines, PCB’s, vlamvertragers en perfluoralkanen), procescontaminanten (PAKs, MCPDs, acrylamide en furanen), gewasbeschermingsmiddelen en natuurlijke toxines (mycotoxines, fytotoxines en fycotoxines). Dit onderzoek levert een actueel beeld op van de gehaltes van deze stoffen en daarmee ook van de mogelijke risico’s voor de consument.

Dit deelprogrammma richt zich op contaminanten die kunnen voorkomen in de voedselketen en heeft als doel om de consument te beschermen tegen dergelijke contaminanten en daarmee de gezondheid te waarborgen c.q. te verbeteren. Daarbij gaat het om een breed scala aan stoffen zoals gewasbeschermingsmiddelen en milieucontaminanten, procescontaminanten, maar ook om natuurlijke toxines geproduceerd door schimmels, algen of planten. Voor een aantal contaminanten zijn er nationale of Europese productnormen vastgesteld en is het van belang om na te gaan in hoeverre Nederlandse producten voldoen aan deze normen en eventuele bronnen te verwijderen. Dit is ook in het belang van de export.

Voor andere contaminanten speelt de vraag of er normen moeten worden vastgesteld, met name afhankelijk van de marge tussen de actuele blootstelling van consumenten en gehaltes waarbij schadelijke effecten kunnen optreden. In steeds grotere mate ligt deze taak bij de EFSA maar die kan dergelijke risicobeoordelingen alleen uitvoeren op basis van betrouwbare meetgegevens van de lidstaten. Ook daarvoor is het van belang dat analysemethodes voldoende betrouwbaar zijn en voldoende gevoelig om risico’s te kunnen uitsluiten. Mocht het nodig zijn om productnormen vast te stellen, dan is specifieke kennis omtrent de situatie van Nederlandse producten cruciaal bij de eventuele discussie omtrent deze normen.

Harmonisatie van dergelijke analysemethodes en controle op de verschillen in de performance tussen verschillende laboratoria is een essentieel onderdeel van de kwaliteitsborging van meetgegevens. De Europese referentie laboratorium taken op het gebied van myco- en plantentoxines en een groot aantal Nationale referentie laboratorium taken m.b.t contaminanten binnen dit deelprogramma zijn gericht op harmonisering en verbetering van de kwaliteit van analysemethodes.

Ook kennis omtrent het gedrag van contaminanten in de voedselketen, waaronder landbouwhuisdieren, is essentieel voor het maken van een goede afweging omtrent mogelijke risico’s. Hierbij speelt de ontwikkeling en implementatie van betrouwbare cel-gebaseerde testen als alternatief voor proefdieren een belangrijke rol.

Binnen dit deelprogramma zijn ook een aantal taken rond crisisorganisaties ondergebracht, gericht op milieu- en nucleaire incidenten en terroristische aanslagen met chemicaliën (CETmd, CETs en LLN-TA).

Projecten: