Surveys in de Noordzee

Haring is een pelagische vissoort die zich, vaak in scholen, ophoudt in de waterkolom. De zwemblaas reflecteert het geluid dat met echosounders vanaf het schip wordt verstuurd. Op deze manier kan de omvang van de scholen goed worden vastgesteld. Om te zorgen dat de kans dat scholen dubbel worden geteld of over worden geslagen zijn de surveys opgebouwd uit transecten.

In juni/juli neemt Nederland gedurende vier weken deel aan de internationale akoestische survey op haring in de Noordzee (NHAS, sinds 2001). Naast Nederland nemen Schotland, Duitsland, Denemarken en Noorwegen deel aan de survey. Het doel van de survey is het schatten van de grootte van de Noordzeeharingpopulatie. Door transecten te varen in het gebied worden de echo's van haring en sprot bepaald. Het resultaat is de zogenaamde "Nautical Area Scattering Coefficient" (NASC; m²/nm²). Met de bekende akoestische reflectie van een haring c.q. sprot kan zo de totale hoeveelheid vis binnen het gebied worden berekend. Aan de hand van vistrekken wordt de soortsamenstelling bepaald. Van alle soorten in de vangst worden lengtemetingen gedaan. Daarnaast worden biologische gegevens (individuele lengte, gewicht, sekse, rijpheidsstadium, materiaal voor leeftijdsaflezing) van haring en sprot verzameld.

De informatie wordt door ICES gebruikt bij de toestandsbeoordeling van Noordzeeharing. door ICES-groep voor Haringassessment.

De HERAS wordt internationaal gecoördineerd en valt onder de verplichting van de Data Collectie Verordening van de Europese Unie (Council Regulation (EC) No 2017/1004 of 17 May 2017; Council Regulation (EC) No 2347/2002 of 16 December 2002). Zie ook http://ices.dk/community/groups/Pages/WGIPS.aspx.

De gegevens van de haringsurvey zijn beschikbaar via https://ices.dk/marine-data/data-portals/Pages/acoustic.aspx.

Weblog van de Nederlandse survey: http://herringsurvey.blogspot.nl/

Nederland participeert jaarlijks in drie verschillende haringlarvensurveys. De hoeveelheid gevangen haringlarven is een maat voor de omvang van de volwassen haringstand. Omdat niet alle haring op hetzelfde moment en niet op dezelfde plekken in de Noordzee paait, vinden er meerdere surveys gericht op haringlarven plaats. Alle gegevens (zullen) worden door ICES gebruikt bij de toestandsbeoordeling van Noordzeeharing.

In januari-februari wordt tijdens de International Bottom Trawl Survey (IBTS) ’s nachts met een planktonnet (MIK-net, Method Isaac Kidd) op haringlarven gevist om een vroege indruk te krijgen van de jaarklassterkte van haring geboren in het jaar voorafgaand aan de survey. De vangsten worden aan boord geconserveerd en de haringachtigen (haring, sprot, pilchard) uit de monsters worden tot op de soort geïdentificeerd, gemeten en geteld. De monsters worden opgeslagen zodat ook larven van andere soorten in een later stadium uit de monsters te identificeren zijn.

In de Noordzee en in het Kanaal worden door Nederland twee haringlarvensurveys (IHLS; september, december, sinds 1972) uitgevoerd met een planktontorpedo met een heel fijnmazig net, om de larven van het lopende jaar te bemonsteren. Tijdens de survey wordt 24 uur per dag volgens een vast stationsgrid op larven gevist. De vangsten worden aan boord geconserveerd en de haringachtigen (haring, sprot, pilchard) uit de monsters worden tot op de soort geïdentificeerd, gemeten en geteld. De monsters worden opgeslagen zodat ook larven van andere soorten in een later stadium uit de monsters te identificeren zijn. Tot en met 2017 vonden ook een survey plaats in januari, maar omdat de larven van Kanaalharing onvoldoende representatief bemonsterd is op basis van analyses in internationaal verband besloten om de januarisurvey om te zetten in een ander type survey in april: de Downs recruitment survey.

In de Noordzee wordt sinds 2018 een survey op de larven van Kanaalharing (Downs recruitment survey) uitgevoerd in april. Met een planktonnet dat alleen qua netkleur verschilt van het net dat tijdens de IBTS wordt gebruikt (MIK-net, Method Isaac Kidd) wordt 24 uur per dag volgens een vast stationsgrid op larven gevist. De vangsten worden aan boord geconserveerd en de haringachtigen (haring, sprot, pilchard) uit de monsters worden tot op de soort geïdentificeerd, gemeten en geteld. De monsters worden opgeslagen zodat ook larven van andere soorten in een later stadium uit de monsters te identificeren zijn.

De haringlarvensurveys worden internationaal gecoördineerd en vallen onder de verplichting van de Data Collectie Verordening van de Europese Unie (Council Regulation (EC) No 2017/1004 of 17 May 2017; Council Regulation (EC) No 2347/2002 of 16 December 2002). Zie ook: http://ices.dk/community/groups/Pages/WGSINS.aspx

De gegevens van de IHLS haringlarvensurvey zijn beschikbaar via http://eggsandlarvae.ices.dk/Download.aspx (survey=IHLS). De gegevens van de bemonstering tijdens de IBTS en die van de Downs recruitment survey zullen ook via dit portal beschikbaar worden gemaakt.

Om de drie jaar (2020, 2023, etc.) worden in de Noordzee, in internationaal verband een ei-survey uitgevoerd voor makreel. De survey is gerelateerd aan de Atlantische makreel- en horsmakreel-eisurvey, maar kan om logistieke redenen niet in hetzelfde jaar worden uitgevoerd. Vanaf 2020 neemt Denemarken naast Nederland deel aan de survey.

De bemonsteringsmethodiek is voor Noordzee- en Atlantische ei-survey gelijk. In de paaiperiode worden verspreid over het gehele paaigebied planktonmonsters verzameld, waarin de hoeveelheid eieren van makreel en overige soorten wordt bepaald. Uit deze gegevens wordt de totale eiproductie van deze soort berekend. Tevens worden monsters verzameld van volwassen makreel om de fecunditeit (vruchtbaarheidspotentieel) van deze soort te meten. De analyse hiervan is ook een onderdeel van het project.

De hoeveelheid makreeleieren die door deze survey worden geschat worden gedeeld door de fecunditeit en geeft zo een schatting van de omvang van het volwassen bestand van deze vissoorten. Deze informatie wordt door ICES gebruikt bij de toestandsbeoordeling van makreel en vormt een cruciaal onderdeel in deze beoordeling.

De makreeleisurvey wordt internationaal gecoördineerd en valt onder de verplichting van de Data Collectie Verordening van de Europese Unie (Council Regulation (EC) No 2017/1004 of 17 May 2017; Council Regulation (EC) No 2347/2002 of 16 December 2002). Zie ook: http://ices.dk/community/groups/Pages/WGMEGS.aspx

De gegevens van de makreeleisurvey zijn beschikbaar via http://eggsandlarvae.ices.dk/Download.aspx (survey=MEGS).

Weblog van de Nederlandse survey: http://survey-makreeleieren.blogspot.nl

Demersale vis bevindt zich in, op of tegen de bodem aan. Sommige scholende vis zoals haring bevindt zich dicht tegen de bodem aan en wordt daarom zowel met pelagische netten als met meer demersale netten gevangen.

a) International Bottom Trawl Survey (IBTS)

In het eerste kwartaal vindt de International Bottom Trawl Survey (IBTS, sinds 1970) plaats. Deze internationaal gecoördineerde survey richt zich op vissoorten die zich op of tegen de bodem aan bevinden, oorspronkelijk specifiek op rondvis (haring, sprot, kabeljauw, schelvis, wijting, kever).

De survey wordt uitgevoerd met een bodemtrawl, de zogenaamde GOV (Grand Ouverture Verticale). Tijdens deze survey worden aantallen en biomassa (alle soorten) en lengteverdeling (vissoorten, inktvissen, Noordzeekrab) van de volledige vangst geregistreerd. Daarnaast worden biologische gegevens (individuele lengte, gewicht, sekse, rijpheidsstadium, materiaal voor leeftijdsaflezing) van haring, sprot, kabeljauw, schelvis, wijting, kever en schol verzameld.

De gegevens worden door ICES gebruikt bij de toestandsbeoordelingen van enkele commerciële vissoorten (haring, sprot, kabeljauw, schelvis, wijting, kever) om de sterkte van de jongste jaarklassen te schatten en om de toestandsbeoordelingen (assessments) te kalibreren. Ook de gegevens van de kraakbeenvissen (haaien en roggen, aantallen en lengtes oer sekse) worden gebruikt bij ICES in de toestandsbeoordeling van deze soorten.

Omdat gegevens van de gehele vangst worden geregistreerd verschaft de survey een wezenlijke bijdrage aan het onderzoek naar veranderingen in het Noordzee eco­systeem en bijvoorbeeld naar de invloed die de visserij op het ecosysteem heeft.

Meer informatie, inclusief de rapportages, over de IBTS is te vinden via: https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksprojecten-LNV/Expertisegebieden/kennisonline/Bestandsopnamen-op-zee.htm

De IBTS wordt internationaal gecoördineerd en valt onder de verplichting van de Data Collectie Verordening van de Europese Unie (Council Regulation (EC) No 2017/1004 of 17 May 2017; Council Regulation (EC) No 2347/2002 of 16 December 2002). Zie ook: http://ices.dk/community/groups/Pages/IBTSWG.aspx

De gegevens van de IBTS zijn beschikbaar via https://datras.ices.dk/Data_products/Download/Download_Data_public.aspx (survey=NS-IBTS -North Sea International Bottom Trawl Survey).

b) Boomkorsurvey (BTS)

De Beam Trawl Survey (BTS) wordt in augustus-september uitgevoerd, in de zuidoostelijke Noordzee (sinds 1985) en in de westelijke en centrale Noordzee (sinds 1998).

De survey wordt uitgevoerd met een 8 meter boomkor, in westelijke en centrale Noordzee opgetuigd met een schotje om te voorkomen dat grote stenen in het net belanden. Tijdens de survey worden aantallen en biomassa (alle soorten) en lengteverdeling (vissoorten, inktvissen, Noordzeekrab, Noorse kreeft) van de volledige vangst geregistreerd. Daarnaast worden op reguliere basis biologische gegevens (individuele lengte, gewicht, sekse, rijpheidsstadium, materiaal voor leeftijdsaflezing) van schol, tong, bot, griet, lange schar, schar, tarbot en tongschar en incidenteel van andere platvissoorten zoals dikrugtong, dwergtong en schurftvis verzameld.

De visserij-onafhankelijke schattingen van de dichtheid van de meest algemene (oudere) leeftijdsgroepen van commerciële platvissoorten ten behoeve van de toestandsbeoordeling van deze soorten door ICES. Ook de gegevens van de kraakbeenvissen (haaien en roggen, aantallen en lengtes oer sekse) worden gebruikt bij ICES in de toestandsbeoordeling van deze soorten. Behalve gegevens over demersale vissoorten levert deze survey ook unieke gegevens over het macro-epibenthos in het onderzoeks­gebied, welke kwantitatief goed wordt bemonsterd.

De BTS wordt internationaal gecoördineerd en valt onder de verplichting van de Data Collectie Verordening van de Europese Unie (Council Regulation (EC) No 2017/1004 of 17 May 2017; Council Regulation (EC) No 2347/2002 of 16 December 2002). Zie ook: http://ices.dk/community/groups/Pages/WGBEAM.aspx.

De gegevens van de BTS zijn beschikbaar via https://datras.ices.dk/Data_products/Download/Download_Data_public.aspx (survey=BTS -Beam Trawl Survey).

Weblog van de Nederlandse survey: http://beamtrawlsurvey.blogspot.com/

c) Sole net survey (SNS)

De Sole Net Survey (SNS, sinds 1969) wordt uitgevoerd in september en is opgezet om de jaarklassterkte van 1-, 2- en 3-jarige tong en schol te bepalen. Er wordt gevist met een 6 meter tongenkor voor de Noordzeekust van Nederland t/m Denemarken, onder andere in raaien haaks op de kust welke verschillende dieptezones bestrijken. Tijdens de survey worden aantallen (alle soorten) en lengteverdeling (vissoorten, Noordzeekrab, Noorse kreeft) van de volledige vangst geregistreerd. Daarnaast worden op reguliere basis biologische gegevens (individuele lengte, gewicht, sekse, rijpheidsstadium, materiaal voor leeftijdsaflezing) van schol, tong, bot, griet, schar, tarbot en tongschar verzameld.

De gegevens worden door ICES gebruikt in de vangstprognoses voor schol en tong. Omdat gegevens van de gehele vangst worden geregistreerd verschaft de survey daarnaast bruikbare informatie over de veranderin­gen in de demersale (vis)fauna van de bemonsterde gebieden.

De SNS wordt internationaal gecoördineerd en valt onder de verplichting van de Data Collectie Verordening van de Europese Unie (Council Regulation (EC) No 2017/1004 of 17 May 2017; Council Regulation (EC) No 2347/2002 of 16 December 2002). Zie ook: http://ices.dk/community/groups/Pages/WGBEAM.aspx.

De gegevens van de SNS zijn beschikbaar via https://datras.ices.dk/Data_products/Download/Download_Data_public.aspx (survey=Sole Net Survey).