Oxaalzuur druppelen voor varroabestrijding bij honingbijen

Het is niet exact bekend hoe oxaalzuur werkt. Het is zeer waarschijnlijk dat mijten doodgaan door directe blootstelling aan oxaalzuur, omdat het een hoge zuurgraad heeft. Voor een goede werking van oxaalzuur is het belangrijk dat zo veel mogelijk bijen ermee in contact komen en dat er geen gesloten broed aanwezig is. Tussen de 90 en 99% van de mijten wordt gedood.

De druppelmethode is gebaseerd op een oxaalzuur- suikerwateroplossing. Deze methode is met name geschikt om in de winter te gebruiken, omdat een trosvorm nodig is. De oxaalzuuroplossing wordt op een klein deel van de bijen gedruppeld en vervolgens door verplaatsing van bijen door een tros verspreid. Als bijen niet op tros zitten werkt het niet, omdat de druppels tussen de raten doorvallen en doordat er te weinig contact en uitwisseling tussen bijen plaatsvindt.

Wanneer moet ik het toepassen?

Oxaalzuur heeft geen effect op mijten die zich in het gesloten broed bevinden. Het moet dus uitsluitend gebruikt worden voor toepassing in volken zonder gesloten broed. De druppelmethode moet derhalve in de periode december-januari worden toegepast.

Schadelijkheid voor bijen

Een behandeling met oxaalzuur veroorzaakt altijd lichte bijensterfte, maar deze is te verwaarlozen als het eenmalig per generatie bijen gebruikt wordt. Bij herhaaldelijk gebruik kan de druppelmethode sterfte van bijen veroorzaken. De producten Bienenwohl en Beevital werken ook op basis van een oxaalzuursuikeroplossing, vergelijkbaar met de druppelmethode. Er is onduidelijkheid over het effect van deze middelen op bijen. Er zijn verschillende bronnen die melding maken van een verhoogde sterfte. Het openen van een bijenvolk in de winter heeft geen nadelige gevolgen voor het volk.

Schadelijkheid voor mensen

Er moet voorzichtig omgesprongen worden met oxaalzuur. De oplossingen die hierboven worden beschreven, hebben een hoge zuurgraad. Gebruik indien mogelijk kant en klare oplossingen. Informeer bij uw bijenspeciaalzaak naar de mogelijkheden. Bij gebruik volgens voorschriften is er geen gevaar voor de gebruiker. Niettemin wordt aangeraden een aantal basisregels in acht te houden:

• Gebruik indien mogelijk kant en klare oplossingen. Informeer bij uw bijenspeciaalzaak naar de mogelijkheden.
• Gebruik een veiligheidsbril en handschoenen tijdens het werken met oxaalzuur.
• Houd een emmer met kraanwater en een oogspoelfles bij de hand om te kunnen spoelen bij direct contact met oxaalzuur.
• Neem een mobiele telefoon mee naar de bijenstand.
• Werk met z’n tweeën.
• Raadpleeg direct een huisarts indien men zich onwel voelt.

Residuen

Voor oxaalzuur is bepaald dat een Maximale Residu Limiet (MRL) niet nodig is (zie wetgeving). Het is onwaarschijnlijk dat oxaalzuur in bijenwas of propolis terechtkomt. Het heeft hydrofiele eigenschappen waardoor het niet aan wasdeeltjes bindt. Voor honing is dit anders. Oxaalzuur komt van nature voor in honing in concentraties variërend van 3,3 tot 761,4 mg/kg. Het wordt onder andere aangetroffen in heidehoning, koolzaadhoning en bloemenhoning. De meeste honing heeft een concentratie lager dan 200 mg/kg. Een behandeling met de druppelmethode in de winter zorgt voor een verhoging van de concentraties oxaalzuur in voorjaarshoning. Ook voor deze methode geldt dat de concentraties binnen de natuurlijke variatie van oxaalzuur in honing vallen.

Hoe werkt het?

Oxaalzuur kan in de winter gebruikt worden om de resterende mijten te verwijderen. Hierdoor krijgen volken een schone start in het voorjaar. De effectiviteit van een behandeling varieert tussen 90 en 99% bij een correcte toepassing. De druppelmethode is uitermate geschikt voor gebruik in de winter.

Veiligheidsmaatregelen

Gebruik handschoenen en een veiligheidsbril.

Randvoorwaarden voor een goede bestrijding

• Als er gesloten broed aanwezig is, kan de effectiviteit tot 50% lager zijn. In december is de kans op gesloten broed het kleinst.
• De buitentemperatuur moet tussen -5°C en 5°C liggen.

Benodigdheden

• Druppeloplossing
• Doseerbeker of injectiespuit (minimaal 50 ml)

Werkwijze

1. Trek handschoenen aan.
2. Open de bijenkast.
3. Tel het aantal straatjes bezet met bijen.
4. Druppel per straatje bezet met bijen 5 ml van de oplossing op de bijen.
5. Bij een volk op twee bakken moeten ook de bezette ramen onderin de kast bedruppeld worden.
6. Sluit de bijenkast.