Biobased vergaderpaviljoen bij De Marke nadert zijn voltooiing

Vorig jaar ontstond het idee, mede in gang gezet door De Innovatie Coöperatie, een biobased vergaderpaviljoen bij De Marke te bouwen dat geteeld is in de Achterhoek. Het doel was om partijen (boeren, aannemers, architecten, etc.) uit de biobased bouwketen samen te brengen, aan de slag te gaan en te inspireren. Architectenbureau ARX maakte het ontwerp voor het paviljoen. Vervolgens begeleidde Peter de uitvoering van de bouw, inclusief detaillering en werktekeningen. Van Campen is de uitvoerende aannemer. De partijen maken gebruik van de oogst (stro, hennep en miscanthus) van boeren uit de regio.

Traditioneel versus biobased

Het bureau van Peter is gespecialiseerd in biobased bouwen, met name in stro. Vaak stapt hij gedurende het ontwerp- en realisatie proces van biobased bouwwerken in en vervult hij een adviserende rol, waarbij hij zijn eigen jarenlange ervaring inbrengt. Gezien de belangstelling die biobased bouwen heeft, ziet Peter de toekomst met vertrouwen tegemoet. Peter: ‘Zeker nu de bouwkosten van de (gangbare) bouw gigantisch hoog zijn. Al moeten er nog wel de nodige vooroordelen geslecht worden, zoals biobased bouwen is duurder dan gangbaar. Het klopt, de afwerking van een binnenmuur met leem is anders en er is een substantieel prijsverschil met de gangbare bouw, maar als je het over een hele woning hebt, dus inclusief de technische installatie, wordt het verhaal heel anders. Dan is het maar de vraag of het duurder is. Ook bouw je met biobased bouwen een gezond gebouw; een comfortabele woning met een prettig binnenklimaat en fijne materialen om mee te werken. Bovendien wordt de vervuilende factor van de benodigde materialen in de traditionele bouw nog niet in rekening gebracht. Het aantal biobased woningen dat gebouwd is en wordt neemt gestaag toe, maar er is nog veel winst te behalen.’

Bouw nadert afronding

De bouw van het paviljoen nadert zijn afronding. Na het plaatsen van de grondpalen voor het vergaderpaviljoen zijn de drie demontabele units voor vloer, wand en dak naar De Marke verplaatst, waar nu de laatste hand gelegd wordt aan de afwerking. De bouwkundige losse elementen zijn gemaakt van panelen. De verschillende panelen, zoals de kalk-hennep vloer en de hennep- en strowanden, zijn bij Van Campen in de loods gekoppeld. De plafondcassettes zijn ingeblazen met miscanthus. Gewassen (stro, hennep en miscanthus) uit de Achterhoek zijn in de panelen verwerkt. ‘Op 21 juni gaan we het pand officieel openen’, licht Peter enthousiast toe.

Door nieuwe samenwerkingen leren we veel

‘Het heeft al met al best wat voeten in de aarde gehad voor het zover was’, zegt Peter. ‘Dat komt door de veelheid aan betrokken partijen en ook de onbekendheid van een aantal partijen met deze vorm van bouwen, maar dat proces draagt ook bij aan onze doelstelling en het leereffect. Communicatietechniek was vaker een issue dan de bouwtechniek. Je merkt dat door veel partijen die voor het eerst met elkaar samenwerken en voor een aantal partijen met een nieuwe bouwmethode het bouwproces nu langer duurt dan normaal. We zaten soms op elkaar te wachten en hebben daardoor tijd vermorst. Ook hadden we meer gebruik kunnen maken van elkaars deskundigheid. Zo was het de bedoeling elkaar op de hoogte te houden, maar de kalk-hennep werd al in de vloer verwerkt voor ik er erg in had. Dat hadden we kunnen voorkomen, maar zoals vaker komt het allemaal wel goed. Daarom is het belangrijk om met elkaar aan de slag te gaan. Zodat deze samenwerkingen en methodes binnenkort ook normaal zijn,’ blikt Peter terug.

Grote kansen en uitdagingen

‘Onlangs was ik bij de oogst van de miscanthus op de akker in Noordijk. Mijn kantoor is met stro gebouwd, dat ik zelf van het land heb gehaald. Ik zie voor de landbouw mogelijkheden wat biobased bouwen betreft. Stro is een makkelijke, want graan verbouwen we toch al in Nederland, maar het is niet zo simpel dat je kunt zeggen we stappen af van mais en schakelen over naar miscanthus en hennep. Zo’n grootschalige overstap zie ik niet. Ik denk eerder aan stroken van bijvoorbeeld miscanthus. De polder is dan weer een heel ander verhaal dan de Achterhoek. De concurrentie wat saldo betreft met de huidige gewassen ligt op dit moment nog moeilijk, maar is het volgend jaar, na invoeren CO₂-certificaten, wel concurrerend. Voor een aantal boeren kan het dan een interessant gewas zijn. Het kan wel een kans bieden voor de verandering waar de landbouw voor staat. De kansen zijn groot, maar de uitdagingen zijn minstens zo groot. Om biobased bouwen te laten slagen, moet iedereen weg van zijn eigen eiland en moeten alle partijen kennis delen. En dat hebben we met het paviljoen gedaan’, besluit Peter.

Na 21 juni is het paviljoen te bezichtigen op speciaal daarvoor nog in te plannen momenten. Ook is Vereniging Vruchtbare Kringloop Oost aan het onderzoeken of er speciale kennisgroepen voor boeren met biobased gewassen kunnen worden opgericht.

Dit artikel is een bewerking van een eerder gepubliceerd artikel voor De Innovatie Coöperatie.