Nieuws

Blauwtong bij herkauwers, updates 2024

article_published_on_label: 16 juli 2024

Op 14 juni 2024 is het eerste geval van blauwtong van dit jaar bevestigd. Sinds de bevestiging van blauwtong (serotype 3) in het Gelderse Ommeren zijn enkele tientallen verdenkingen gemeld bij de NVWA.

De NVWA neemt monsters op bedrijven met verdenkingen. Deze monsters zijn naar Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) gestuurd voor analyse. De uitslagen worden teruggekoppeld aan de NVWA die de uitkomsten weergeeft op een kaart. Deze wordt wekelijks geüpdatet op de pagina van de NVWA: Blauwtong positief per woonplaats 2024 | Kaart | NVWA.

Early warning diagnostiek

Dierenartsen die aanwezigheid van blauwtong vermoeden op bedrijven die zij bezoeken, kunnen monsters insturen voor Early warning diagnostiek. De monsters moeten zijn voorzien van het monsterformulier dat beschikbaar is op de website van de NVWA: Blauwtong | NVWA

Contactpersoon Communicatie WBVR

Contact Meer contactpersonen (1)

Hoofd Nationaal Referentie Laboratorium dr. M (Melle) Holwerda

Contact

Lees meer over de dierziekte

Blauwtong
Blauwtong (bluetongue) is een arthropod born virus (ARBO virus), hetgeen betekent dat het door insecten (stekende knutten, Culicoïdes soorten)...

Veelgestelde vragen over blauwtong

Wat is blauwtong?

Blauwtong is een vector-overdraagbare dierziekte dat verspreid wordt door knutten van het Culicoides-geslacht. Het virus heeft een gesegmenteerde genoomstructuur van 10 dubbelstrengse RNA-moleculen. Ook wordt het virus geclassificeerd in serotypes waarvan er meer dan 36 van bekend zijn. De eerste 24 serotypes zijn meldingsplichtig volgens de World organization of Animal Health (WOAH). Meer informatie over blauwtong leest u op onze dierziektepagina Blauwtong - WUR

Hoe vaak hebben we te maken gehad met blauwtong in Nederland?

In 2006 heeft Nederland voor het eerst te maken gehad met blauwtong, destijds serotype 8. Uiteindelijk heeft dit serotype gecirculeerd tot 2008, waarna de uitbraak uitdoofde na een vrijwillige vaccinatiecampagne. In retrospectief blijken in 2008 ook enkele incidentele introducties te zijn geweest van serotype 6 en 1. In 2009 werd het laatste dier positief getest. Nederland werd in 2012 blauwtongvrij verklaard. Sinds september 2023 heeft Nederland opnieuw te maken met blauwtong, ditmaal met serotype 3.

Welke dieren zijn vatbaar voor infectie met blauwtong?

Alle herkauwers zijn vatbaar voor infectie met het blauwtongvirus, maar de klinische symptomen verschillen per diersoort. Schapen en runderen hebben ernstige ziekteverschijnselen tijdens infectie met blauwtong. Geiten, lama’s, alpaca’s, moeflons, bisons, yaks en hertachtigen kunnen ook ziek worden, maar vaak minder ernstig. Ook is het blauwtongvirus in 2023 aangetoond in twee honden; deze dieren worden beschouwd als eindgastheer van het virus.

Op welke manier kan blauwtong vastgesteld worden op het laboratorium?

Bij WBVR kan genetisch materiaal van blauwtongvirus aangetoond worden met de Polymerase Chain Reaction (PCR) en blauwtong-specifieke antilichamen met een enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA). Om een actieve blauwtonginfectie aan te tonen, wordt een PCR uitgevoerd. Een ELISA kan uitgevoerd worden om te onderzoeken of een dier blauwtong heeft doorgemaakt, of eventueel gevaccineerd is geweest. Zowel PCR als ELISA zijn testen gericht op het aantonen van het virus; deze testen zijn niet geschikt om het virus te typeren en vast te stellen welk serotype actief is.

Wat gebeurt er bij WBVR met een opgestuurd bloedmonster?

Als een bloedmonster (EDTA-bloedbuis) wordt ingestuurd, wordt dit eerst geregistreerd. Vervolgens wordt het monster verdeeld over verschillende buisjes om te worden verwerkt in het laboratorium. Daar worden alle nucleïnezuren (bestanddeel van genetisch materiaal) die in het bloed aanwezig zijn geïsoleerd. Vervolgens wordt deze nucleïnezuren onderworpen aan de specifieke PCR-test voor blauwtong. Een positieve uitslag is een bevestiging dat het genetisch materiaal van het blauwtongvirus is aangetoond. Deze positieve uitslag (in een testuitslag aangegeven met ‘CONF’) is aanleiding om de hele analyse nogmaals te doen, om er zeker van te zijn dat het monster de juiste procedure heeft doorlopen. Pas als de tweede PCR-test van het monster ook positief is, krijgt het ingezonden monster de status ‘aangetoond’.

Hoe lang duurt het voordat de uitslag van een analyse bekend is?

WBVR streeft er naar alle monsters zo snel mogelijk te onderzoeken. PCR-analyses hebben een gemiddelde doorlooptijd van 4 tot 7 dagen.

Op het uitslagrapport staat ‘BTV03’ en ‘BTV10’. Betekent dit dat zowel BTV serotype 3 en 10 zijn aangetoond in het ingezonden bloedmonster?

Onze blauwtong PCR is blauwtong-breed. Op basis van PCR-analyse wordt uitsluitend vastgesteld dat genetisch materiaal van het blauwtongvirus aanwezig is in het monster, deze analyse maakt echter geen serotypering mogelijk. De letters en nummers BTV03 en BTV10 op het uitslagrapport refereren naar productcodes die worden gehanteerd, niet naar de serotypering van het virus. De productcodes op het uitslagformulier worden toegevoegd om te laten zien om welke test het gaat. Ter toelichting: BTV03 staat voor “BTV-PCR” en heeft altijd als uitslag ‘-’ als het virus niet is gevonden, of ‘CONF’ als er wel blauwtong virus is aangetoond. Vervolgens wordt het monster bevestigd (= voor een tweede keer geanalyseerd); daarvoor staat de productcode BTV10 (BTV PCR CONF). Hier kan de uitslag van zijn “Niet aangetoond” bij afwezigheid van het virus of “Aangetoond” als het virus wel opnieuw is vastgesteld. Helaas is het niet mogelijk om de productcodes in het laboratoriummanagementsysteem aan te passen.

Blijf op de hoogte

Volg Wageningen Bioveterinary Research op: