Antibioticaresistentie

In dit dossier staan veelgestelde vragen over het gebruik van antibiotica, monitoring en terugdringen van resistentie.

Is antibioticaresistentie een groeiend probleem?

Bacteriële resistentie tegen veel voorgeschreven antibiotica bij mensen zonder een voorgeschiedenis van antibioticabehandeling of ziekenhuisverblijf neemt toe. Bacteriën met antibioticaresistente eigenschappen die zich op mobiele genetische elementen (plasmiden) bevinden zijn een bijzonder punt van zorg. Deze plasmiden kunnen gemakkelijk worden uitgewisseld tussen bacteriën, wat bijdraagt tot de verspreiding van antibioticaresistentie. Dit kan ook leiden tot multi-drug resistente (MDR) bacteriën. Het gebruik van antibiotica bij landbouwhuisdieren versterkt de selectie voor MDR-bacteriën. Daardoor neemt het risico van overdracht op mensen toe.

Bestaat resistentie overdracht van dier op mens?

Het is mogelijk dat antibioticaresistentie bij dieren via voedingsmiddelen kan worden overgebracht op de mens. Het is nog niet bekend in welke mate dit voor verschillende resistente bacteriën voorkomt. Dit is echter wel een belangrijke reden om het gebruik van antibiotica bij dieren drastisch te verlagen.

Hoeveel antibioticagebruik is er in de veehouderij?

Het gebruik in de Nederlandse veehouderij was vrij hoog, vergeleken met andere Europese landen, maar is sterk gedaald de laatste jaren. Sinds de overheid in 2009 een programma opgestartte om antibioticaresistentie terug te dringen, is de verkoop met 70% afgenomen. Antibiotica die belangrijk zijn om infecties bij mensen te behandelen, zijn de afgelopen jaren nauwelijks meer ingezet voor dieren. De afname van resistentie in dieren laat eenzelfde afname zien als het antibioticagebruik in dieren.

Hoeveel antibiotica wordt gebruikt door mensen?

Vergeleken met andere landen wordt er in ons land relatief weinig antibiotica voorgeschreven voor mensen. Ook het aantal resistente bacteriën is de afgelopen jaren in ons land stabiel.

Waarom is onderzoek nodig?

Al is het gebruik van antibiotica bij dieren de laatste jaren sterk gedaald en het gebruik door mensen stabiel, toch blijft onderzoek naar het gebruik en resistentie wenselijk. Dit zorgt ervoor dat we de juiste maatregelen kunnen treffen die ervoor zorgen dat Nederlanders goed behandeld kunnen blijven met antibiotica tegen bacteriële infecties.

Wat onderzoekt WUR?

Wageningen University & Research hanteert een One Health benadering voor de aanpak van antibioticaresistentie. Verschillende disciplines zetten zich in voor het verbeteren van de gezondheid van mens en dier in de hele keten en we werken samen op nationaal en internationaal niveau.

Wageningen Bioveterinary Research bestudeert het optreden, de verspreiding en preventie van antimicrobiële resistentie bij bacteriën van dierlijke oorsprong. Dit instituut vormt het nationaal referentielaboratorium voor antibioticaresistentie in dieren.

Wageningen Food Safety Research onderzoekt voedsel en milieubronnen op de aanwezigheid van antibioticaresistentie. In stalboekjes per veehouderijsector staan handvaten om met natuurlijke middelen de gezondheid van de dieren te bevorderen.