Dossier

Ziekten overgedragen door insecten

Vector-overgedragen ziekten zijn ziekten die door tussenkomst van bijvoorbeeld een insect (de vector) van het ene dier naar een ander, of naar een mens, worden overgedragen. Voorbeelden van een vector zijn knutten, muggen en teken. Dit type ziekten komt steeds vaker voor in Nederland en Europa.

Dierziekten

De meeste dierziekten die in Nederland voorkomen, verspreiden zich rechtstreeks van het ene naar het andere dier. Maar er zijn andere ziekten in opkomst. Ziekten en insecten die voorheen alleen in de tropen en subtropen voorkwamen, komen steeds noordelijker en rukken op naar Nederland. Ziekten die door insecten worden overgedragen, zoals Rift Valley Fever en blauwtong, vragen om een specifieke bestrijdingsstrategie. Ruiming van besmette dieren damt de ziekte wel in, maar roeit ze niet uit. De beste bestrijding is het voorkómen van de ziekten.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Muggen als ziekte-overdragers

Wereldwijd zijn er ongeveer 3.500 verschillende soorten muggen. In Nederland komen 36 unieke soorten voor, volgens het Nederlandse Soortenregister. Muggen kunnen dragers zijn van verschillende ziekteverwekkers, zoals virussen en parasieten, die gevaarlijke ziekten kunnen veroorzaken voor mens en dier.

Malaria

Malaria wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium en overgedragen via malariamuggen van het Anopheles geslacht. Wereldwijd sterven jaarlijks honderdduizenden mensen aan malaria. Wetenschappers van Wageningen University & Research werken aan nieuwe strategieën om malaria te bestrijden, gericht op zowel de mug als de parasiet. Dit onderzoek helpt bij wereldwijde inspanningen om malaria terug te dringen en levens te redden.

Westnijlvirus

Het westnijlvirus, dat kan worden overgedragen door de huissteekmug (van het Culex geslacht), is sinds kort ook in Nederland gevonden. Meestal veroorzaken infecties geen symptomen, maar soms kunnen ze leiden tot ernstige hersen- of hersenvliesontsteking. Wageningen University & Research werkt samen met nationale laboratoria om te onderzoeken hoe het virus zich verspreidt en overgedragen wordt door Nederlandse muggen. Dit helpt ons te begrijpen hoe we verdere verspreiding in de toekomst kunnen voorkomen.

Dengue

Dengue is een virale infectie die wordt overgedragen door de gelekoortsmug, Aedes aegypti. Deze ziekte komt vooral voor in tropische en subtropische gebieden. Dengue kan ernstige symptomen veroorzaken, zoals hoge koorts, ernstige hoofdpijn en pijn in de gewrichten en spieren. Soms kan dengue zich ontwikkelen tot dengue hemorrhagische koorts, wat levensbedreigend kan zijn. Het is belangrijk om muggenbeten te voorkomen om de verspreiding van deze ziekte te verminderen.

Zika

Het Zikavirus wordt ook met name verspreid door Aedes aegypti mug en heeft sinds 2015 geleid tot een grote uitbraak in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. De infectie is meestal mild, maar als een zwangere vrouw besmet raakt, kan dit ernstige hersenschade bij het ongeboren kind veroorzaken. Wageningen University & Research onderzoekt of Nederlandse muggensoorten dit virus kunnen overdragen, om te beoordelen of er een kans is op een uitbraak in Nederland.

Teken als ziekte-overdragers

Beten van besmette teken (teken zijn overigens geen insecten) kunnen bij mensen de ziekte van Lyme veroorzaken. Het percentage teken dat drager is van de bacterie varieert sterk van plaats tot plaats en van jaar tot jaar. Gemiddelde is 15,1 procent van de teken besmet met de Borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt, zo blijkt uit gegevens van WUR. Met de Tekenradar geeft WUR i.s.m RIVM en Nature Today actuele informatie over teken en preventie.

Sinds 2016 is er een andere ziekte opgedoken in Nederland die ook door teken wordt overgedragen: teken-encefalitis. De beet van een besmette teek kan een hersenontsteking tot gevolg hebben.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan