Oxaalzuur sproeien gecombineerd met zwermverhindering

Het is niet exact bekend hoe oxaalzuur werkt. Het is zeer waarschijnlijk dat de mijten doodgaan door directe blootstelling aan oxaalzuur omdat het een hoge zuurgraad heeft. Voor een goede werking van oxaalzuur is het belangrijk dat zo veel mogelijk bijen ermee in contact komen en dat er geen gesloten broed aanwezig is. Tussen de 90 en 99% van de mijten wordt gedood.

De sproeimethode maakt gebruik van een oxaalzuuroplossing die direct op de bijengesproeid wordt. Het water in de oplossing verdampt en de oxaalzuurkristallen blijven achter op de bijen.

Wanneer moet ik het toepassen?

Oxaalzuur heeft geen effect op mijten die zich in het gesloten broed bevinden. Het moet dusuitsluitend gebruikt worden wanneer er geen gesloten broed is. De sproeimethode kan in combinatie met zwermverhindering in mei tot juli gebruikt worden.

Schadelijkheid voor bijen

Een behandeling met oxaalzuur veroorzaakt altijd lichte bijensterfte, maar deze is te verwaarlozen als eenmaal per bijengeneratie wordt behandeld.

Oxaalzuur sproeien is niet schadelijk voor koninginnen. Een onderzoek van bijen@wur in 2007 toonde dit aan.

Schadelijkheid voor mensen

Er moet voorzichtig omgesprongen worden met oxaalzuur. De oplossingen die hierboven worden beschreven, hebben een hoge zuurgraad. Bij gebruik volgens voorschriften is er geen gevaar voor de gebruiker. Niettemin wordt aangeraden een aantal basisregels in acht te houden:

• Gebruik indien mogelijk kant en klare oplossingen. Informeer bij uw bijenspeciaalzaak naar de mogelijkheden.
• Gebruik een gezichtsmasker type FFP3 SL (Europese wetgeving EN 149), een veiligheidsbril en handschoenen tijdens het werken met oxaalzuur.
• Zorg voor voldoende ventilatie bij het werken in bijenstallen.
• Houd een emmer met kraanwater en een oogspoelfles bij de hand om te kunnen spoelen bij direct contact met oxaalzuur.
• Neem een mobiele telefoon mee naar de bijenstand.
• Werk met z’n tweeën.
• Raadpleeg direct een huisarts indien men zich onwel voelt.

Residuen

Voor oxaalzuur is bepaald dat een Maximale Residu Limiet (MRL) niet nodig is (zie wetgeving). Het is onwaarschijnlijk dat oxaalzuur in bijenwas of propolis terechtkomt. Het heeft hydrofiele (waterbindende) eigenschappen, waardoor het zich niet aan wasdeeltjes bindt. Voor honing is dit anders. Oxaalzuur komt van nature voor in honing in concentraties variërend van 3,3 tot 761,4 mg/kg. Het wordt onder andere aangetroffen in heidehoning, koolzaadhoning en bloemenhoning. De meeste honing heeft een concentratie lager dan 200 mg/kg.

Het gebruik van de sproeimethode bij broedloze volken en volken met alleen open broed in juni en juli resulteerde in een concentratie tussen 70 en 129 mg/kg (experiment bijen@wur, 2007). Vergelijkbare concentraties werden aangetroffen in volken die niet behandeld werden met oxaalzuur. Het oxaalzuur is daarom waarschijnlijk afkomstig van planten waarvan de bijen nectar verzameld hebben en de residuen als gevolg van de behandeling zelf zijn verwaarloosbaar.

Nieuwe alternatieven met oxaalzuur toepassingen in de zomer:

Recent onderzoek heeft laten zien dat een geforceerde broedstop eind juli / begin augustus gebruikt kan worden om oxaalzuur toe te passen. Door de koningin over een periode van 12 tot 14 dagen in een kluisje op te sluiten, ontstaat er exact 21 dagen na de start van het opsluiten een korte periode waarin geen gesloten broed aanwezig is. In deze periode kan oxaalzuur gesproeid worden met een effectiviteit van 98% tegen varroa (zie dosering hieronder). Het onderzoek liet zien dat de kans op sterfte van de koningin zeer gering was en dat de overlevingskansen in de winterperiode zeer gunstig waren.

Meer informatie is hier te vinden: http://edepot.wur.nl/239714