Living Lab Lindenholt: de natuurlijke broedplaats voor de wijk

In Nederland bevindt een grote groep mensen zich in een kwetsbare positie door een opeenstapeling van samenhangende problemen, zoals armoede, werkloosheid en diverse gezondheidsproblematiek. De leefomgeving in wijken speelt een belangrijke rol bij deze problemen. We zien bijvoorbeeld dat wijken waar meer mensen in een kwetsbare positie leven vaak minder aantrekkelijk zijn op het gebied van (openbaar) groen. Dit heeft zijn weerslag op de gezondheid van mensen.

Steeds meer wordt onderkend dat groene burgerinitiatieven en andere bewonersinitiatieven belangrijk zijn voor het versterken van de gezonde leefomgeving. Ze bereiken en betrekken inwoners die door reguliere instellingen en gemeenten vaak moeilijk te bereiken zijn en creëren een gemeenschap waarin wijkbewoners actief een bijdrage leveren. Bijzonder is: ze zijn geworteld in de wijk, ze zijn laagdrempelig, ze werken integraal en ze sluiten zo aan bij de behoeften van (kwetsbare) inwoners. Ook weten burgerinitiatieven makkelijk de brug te maken tussen het fysiek en sociaal domein. Een mooi voorbeeld is de Broederij. De Broederij is een burgerinitiatief midden in de Nijmeegse lage SES wijk Lindenholt: een creatieve broedplaats en levendige ontmoetingsplek waar creativiteit, spel en natuurbeleving centraal staat. In 2021 is de Broederij gestart met de Tuinbrigade waarin vrijwilligers uit de wijk het buurtgroen en de tuinen van medebewoners aanpakken. De Tuinbrigade is een voorbeeld van integrale samenwerking tussen onderzoekers, een groen burgerinitiatief, woningcorporaties, het welzijnswerk, de zorgsector en de gemeente Nijmegen om een gezonde leefomgeving voor kwetsbare burgers te realiseren waar anderen veel van kunnen leren.

Momenteel is de rol van burgerinitiatieven echter te weinig structureel geborgd in beleid, mede door een gebrek aan visie en erkenning van de informele rol van initiatieven door de gemeente. Daarom heeft dit project tot doel om middels een lerend living lab een duurzaam model voor groene en sociale burgerinitiatieven in Nijmegen te ontwikkelen, waarbij domeinoverstijgend samenwerken aan een gezonde leefomgeving centraal staat. Geleerde lessen voor een goede rolverdeling tussen informele en formele partners, voor werkzame elementen in de samenwerking en voor een duurzame manier van samenwerken worden inzichtelijk gemaakt.

Dit living lab project duurt 8 maanden – van april 2023 t/m januari 2024. Activiteiten zijn:

• In kaart brengen van de ervaringen met de samenwerking binnen de Tuinbrigade: wat is werkzaam, wat levert de samenwerking op en wat is de waarde van het burgerinitiatief de Broederij hierin. Dit doen we door intern bij de Broederij en extern bij samenwerkingspartners interviews te houden.
• Beschrijven van een duurzaam model van samenwerking door lessen te trekken uit de werkzame elementen, onderlinge rolverdeling tussen partners en aanbevelingen.
• Ontwikkelen van trainingsmateriaal voor sociale (groene) ondernemers en andere partijen om in andere wijken een vergelijkbaar model van samenwerking neer te zetten. Zo worden geleerde lessen overdraagbaar gemaakt.
• Organiseren van vier interactieve bijeenkomsten in Nijmegen, waarin we resultaten delen en samen leren met de projectgroep en ook met andere partijen.

Samen leren en delen van kennis in het leernetwerk ‘Living Labs Samenwerken aan een Gezonde Leefomgeving’.