Nature-based solutions succesvol dankzij lef en maatwerk

Op die manier kunnen NBS zich steeds meer bewijzen als uitstekende alternatieven voor meer traditionele, civieltechnische oplossingen voor maatschappelijke opgaven.

Een team van onderzoekers onder leiding van Sandra van Liere analyseerde zeven Nederlandse cases waarin NBS werden toegepast, waaronder de Grensmaas, de Koopmanspolder en het Bijenlandschap West-Brabant. Hieruit blijkt dat NBS het meest effectief zijn wanneer ze worden ingebed in langetermijnbeleid en tegelijkertijd voldoende ruimte krijgen voor lokale invulling. Hoewel nationale kaders en regelgeving een belangrijke basis vormen, blijkt uit de praktijk dat maatwerk op gebiedsniveau doorslaggevend is voor het succes van NBS-projecten. Met dat maatwerk kan een NBS zowel bijdragen aan de uitdaging (bijvoorbeeld vasthouden van regenwater) en tegelijkertijd een impuls geven aan de leefomgeving en biodiversiteit.

Van Liere benadrukt hierbij: “Voor een bredere acceptatie is het essentieel dat beleidsmakers, bedrijven en burgers niet alleen worden geïnformeerd, maar ook actief worden betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van deze oplossingen. Een helder, overtuigend verhaal over de voordelen van NBS is daarbij onmisbaar.”

Grensverleggende cases tonen potentieel van NBS

Twee sprekende voorbeelden uit het rapport zijn de Grensmaas en de Koopmanspolder. Het Grensmaasproject in Limburg is een van de grootste en meest grensverleggende Nature-Based Solutions van Nederland. Hier is rivierherstel gecombineerd met natuurontwikkeling en het winnen van grind, wat resulteerde in een slimme publiek-private samenwerking. De unieke financieringsconstructie — waarbij de verkoop van grind de natuurinrichting deels bekostigde — zorgde ervoor dat er geen publieke meerkosten waren, terwijl de natuurwaarde én waterveiligheid sterk toenamen.

In Noord-Holland laat de Koopmanspolder zien hoe innovatieve watersturing gecombineerd kan worden met natuurherstel. In dit project werd een natuurlijke waterbuffer gerealiseerd die flexibel inspeelt op fluctuaties in waterpeil, wat niet alleen gunstig is voor biodiversiteit, maar ook voor het beheer van droogte en wateroverlast.

Beide cases tonen aan dat het combineren van ecologische doelstellingen met andere maatschappelijke belangen, zoals economie en veiligheid, de slagingskans en impact van NBS aanzienlijk vergroot. Bovendien onderstrepen ze het belang van bestuurlijke samenwerking en een adaptieve aanpak waarin ruimte is voor experiment en leren.

Opschaling en toekomstperspectief

Om NBS op grotere schaal toe te passen, adviseren onderzoekers beleidsmakers om bestaande instrumenten en regelgeving beter af te stemmen op wat NBS nodig hebben. Het beleidskompas voor Nature-Based Solutions biedt handvatten voor het ontwikkelen van beleid. Eén van de geïdentificeerde handelingsperspectieven is het creëren van ruimte voor experiment en een lange termijnvisie op ruimtelijke inrichting​ en de rol die NBS daarin kunnen spelen. In potentie zijn NBS uitstekende of zelfs betere alternatieven voor de standaard werkwijzen die vaak worden gekozen.

De conclusie van het rapport is dat natuurgebaseerde oplossingen niet alleen een oplossing bieden voor de maatschappelijke uitdaging, maar ook bijdragen aan aspecten als natuur en klimaatbestendigheid en aspecten van brede welvaart. “Door samenwerking, duidelijke beleidslijnen en passende spelregels kunnen NBS uitgroeien tot een integraal onderdeel van ruimtelijke ontwikkeling in Nederland,” aldus Van Liere.