Natte voeten voor soja

Het begon met een vraag vanuit het landbouwkundig onderzoeksinstituut uit Zuid-Korea (EN: rural agricultural department). Of Wageningse onderzoekers mee konden denken over de ontwikkeling van sojarassen –nu nog een gewas dat voornamelijk in Latijns-Amerika wordt geteeld - die geschikt zijn voor natte bodems? In Zuid-Korea groeit de vraag naar soja, bijvoorbeeld voor sojasaus en tofu, namelijk zo hard dat velden waar eerst rijst werd geteeld nu worden ingezet voor sojateelt. Een probleem is echter dat het vaak niet de ideale akkers voor soja zijn. Door regenperiodes is de bodem vaak te nat, wat voor rijst goed is, maar voor soja níet. Terwijl de kans op extreme neerslag en overstromingen in Azië in de komende decennia juist groter wordt. Lucia Perez, onderzoeker bij het Laboratorium voor Plantveredeling pakte het project op.

Wat doet een teveel aan water met sojaplanten?

‘Het grootste probleem voor de planten is dat de wortels geen zuurstof meer kunnen opnemen. Hoewel ze zuurstof produceren, moeten ze het ook opnemen voor hun groei. Als dat niet meer lukt via de wortels, zie je dat de planten versneld verouderen. Het plantenhormoon ethyleen, bekend van rijpende bananen, stuurt dit aan. De concentratie ervan bouwt zich op omdat het niet weg kan in de bodem. Die concentratie ethyleen zet weer genen aan of uit die mogelijk helpen in de omgang met de waterstress.’

Lopen er al experimenten?

‘We hebben de eerste veertien sojavariëteiten uit Zuid-Korea net binnen. De helft lijkt gevoelig voor natte voeten, de andere helft lijkt enigszins resistent. Die resistentie uit zich op verschillende manieren: sommige planten lijken een natte bodem simpelweg redelijk goed te verdragen, terwijl andere variëteiten juist snel herstellen zodra de bodem weer droger is. Om te weten wat de toekomstige telers willen, onderhouden we hiervoor goed contact met onze collega-onderzoekers in Zuid-Korea.’

Wat gaat het opleveren?

‘Rassen ontwikkelen die tegelijk een hele hoge opbrengst behouden en heel resistent zijn tegen natte voeten (waterlogging) lukt niet, resistentie kost een plant namelijk veel energie. De kunst is om te zoeken naar een optimum daar tussenin. Als we de juiste genen leren kennen, kunnen we daarin makkelijker keuzes gaan maken.

We werken voor dit project ook samen met een ander instituut om goed te kunnen kijken hoe de wortels van soja groeien in de grond. Zij hebben speciale bakken waarin deze groei te volgen is.

Daarnaast biedt dit project ook een kans voor ons om digitale technieken die we bij NPEC, het Nederlandse Plant Eco-phenotyperings centrum, gebruiken om de groei en vorm van de planten te beschrijven te koppelen aan menselijke waarnemingen van de groei, wat voor ons als onderzoekers heel relevant is.’