Diagnoseboom

Beste bijenhouder.
U kunt de diagnoseboom invullen aan de hand van uw observaties. De eerste vraag is gebaseerd op drie niveaus. Vervolgens geeft u antwoord op de daarop volgende vragen. Aan het einde van de ‘boom’ wordt de waarschijnlijkheidsdiagnose weergegeven. Selecteer ‘opnieuw’ onderaan de boom als u weer bij vraag 1 wilt beginnen. Met dank aan auteur Annet Kunneke.

Kenmerken broed

Observatieniveau*

Broed Bijenvolk Kast

1. Hoe ziet het broednest er uit?

Aaneengesloten broed met een krans stuifmeel en honing. Celdeksels glad en iets bol. Hier en daar een lege (broed)cel Onregelmatig. Veel open cellen tussen het gesloten broed

Normaal.

2. Gesloten broed: Gaatjes in de celdeksels en/of ingezonken celdeksels?

Nee Ja

2.2 Ja. Celdeksels met een lucifer openen

Mijten op de larven, ook dode larven? Witte, grijze of zwarte mummies? Hard en los in de cel? Mummies geel/groenachtig, vast met de celwand verbonden? Niet ontwikkelde, zakvormige afgestorven voorpoppen? Los in de cel? Waterige inhoud? Gondelvorm? Bruine tot zwarte, losse korsten? Bruine, slijmerige massa?

Varroa schade

Kalkbroed

Steenbroed

Zakbroed

2.2.5 Bruine, slijmerige massa: Doe de lucifertest

Massa trekt geen draden Massa trekt draden. Korsten zwart en vastzittend? Gronderige geur?

3. Open broed: Inhoud open cellen?

Eitjes, larfjes, nectar en pollen? Witte puntjes? Gelig, bruinig verkleurde larven? Onnatuurlijke, verdraaide houding? Bruinige korsten en los in de cel? Geur eventueel zuur? Dood lichtbruin verkleurd broed (larven en voorpoppen)? Korsten zwart en vastzittend? Gronderige geur?

Kan normaal zijn

Varroa schade

Europees vuilbroed!

Neem contact op met de bijengezondheidscoördinator van de NBV of IN. Bij zware besmetting saneren.

Het kan ook afgekoeld broed zijn (ruikt niet zuur) of een virus overgedragen door de Varroa mijten.

Amerikaans vuilbroed!
Neem contact op met de bijengezondheidscoördinator van de NBV of IN en meld het bij de NVWA!

Kenmerken bijen

4. Bijen met opgezet achterlijf

Ja Nee

4.1 Pasta-achtige, gele tot lichtbruine ontlasting. Voorjaar (mei). Krabbelaars, Verlammingsverschijnselen. Niet veel dode bijen. Druk op het achterlijf uitoefenen: gele vaste pasta.

Ja Nee

Meiziekte!

Een opgezet achterlijf kan ook door een virus, tracheemijten of door een vergiftiging van gewasbeschermingsmiddelen worden veroorzaakt.

5. Bijen met verkort achterlijf

Ja Nee

Varroa schade in combinatie met een virus of alleen een virus. Zie 2.2.1 en 3.2 ter bevestiging van varroa-schade. Zelfs bij enkele bijen met verkort achterlijf kan een volk aangetast zijn.

6. Vechtende bijen voor het vlieggat

Ja Nee

Roverij, darrenslacht. Mogelijk (ook) zieke bijen met een virusinfectie.

7. Zwarte, haarloze bijen (zwartzucht) en/of normaal uitziende bijen?

Ja Nee

7.1 Trillende (soms zwarte) bijen op de raten en/of voor het vlieggat? Vechtende bijen voor het vlieggat? Weinig tot veel dode bijen? Krabbelende bijen? Abnormale vleugelstand? Opgeblazen en/of verkorte achterlijven?

Ja Nee

Virussen: CBPV, ABPV

Rovende bijen of oude, afgewerkte bijen zonder haar. Kan ook door bepaalde drachtbronnen. De zwarte kleur kan ook door bepaalde drachtbronnen (honingdauw) veroorzaakt worden.

8. Misvormde vleugels

Ja Nee

Meerdere mogelijkheden: Virus: DWV (zie ook nog 2, 3, 5). Onderkoeld broed (winter, voorjaar) (zie ook 3).Vergiftiging en pesticide. Inteelt.

9. Veel dode bijen met (ja/nee) uitgestoken tong voor en in de kast?

Rondcirkelende, agressieve bijen op de vliegplank en/of trillende bijen en/of bijen met verlammingsverschijnselen? Meestal plotseling veel dode bijen? Poppen met verkleurde ogen? Voorjaar en zomer. Zitten de bijen diep met hun kop in de cellen?

Mogelijk vergiftiging. Bij verdenking contact opnemen met de bijengezondheidscoördinator van de NBV of IN. Melden bij de NVWA.

Mogelijk verhongering door te weinig voer of roverij. Mogelijk door kou van het voer afgekomen.

10. Kast leeg? Bijen weg?

Ja Nee

10.1 Gesloten broed aanwezig en/of zijn cellen open en/of leeg?

Ja Nee

Ga naar terug naar terug naar Observatieniveau, selecteer Broed, vervolgens Onregelmatig. Veel open cellen tussen het gesloten broed en volg de stappen volgens uw observatie..

Mogelijk leeg gezwermd. Mogelijk door virussen.

11. Schade/waarnemingen aan de kast, de raten en/of de schuiflade

Poepvlekken, diarree Abdomen,kopjes, vleugeltjes op de schuiflade, gaten in de raat Gaten, gangetjes, spinsels in de raten Gaten in de kast

Gele ontlasting in de winter en in het voorjaar. April/mei. Opgezet achterlijf, krabbelaars. Veel dode bijen Met of zonder poepvlekken (diarree) op en in de kast en bijen. Druppelvormig. Opgezet achterlijf. Krabbelaars. Kwakkelend volk. Veel dode bijen. Vooral in april/mei, soms in de winter en na een pollentekort. Bruine tot zwarte poepvlekken op raten, kast en vliegplank. Diarree van de winterbijen. Krabbelaars. Onrust. Weinig tot veel dode bijen. Februari/maart. Regelmatig verstoorde winterrust? Slecht voer? Geen van de bovenstaande observaties

Amoeben(microscopisch onderzoek nodig)

Nosema(microscopisch onderzoek nodig)

Roer

Virussen

Muis: gaten

Larven van de wasmot

Specht