Fors meer gras in 2021 voor Koeien & Kansen-bedrijven

Fors hogere grasopbrengst in 2021

De grasopbrengst op de Koeien & Kansen-bedrijven komt in 2021 gemiddeld uit op 13,1 ton droge stof per ha. Figuur 1 laat zien dat dit 2,9 ton ds per ha grasland meer is dan in 2020. Toen kwam de gemiddelde grasopbrengst nog uit op 10,2 ton ds/ ha. De grasopbrengst steeg in 2021 daarmee met 29% ten opzichte van het jaar ervoor. De groeiomstandigheden voor gras waren afgelopen jaar veel dan in het jaar 2020. Met voldoende vocht in het voor jaar en geen extreme hete zomer.

Figuur 1 laat zien dat alle Koeien & Kansen-bedrijven in 2021 een hogere grasopbrengst realiseerden dan in 2020. 3 bedrijven haalden meer dan 5 ton ds/ha extra van hun grasland: dit zijn de bedrijven 8, 12 en 14. Bedrijf 8 uit het oosten van het land had in 2019 en 2020 te maken met een ernstig neerslagtekort door de droogte. In 2020 hadden vooral de bedrijven 12 en 14 erg veel last van het droge voorjaar. Door voldoende neerslag in 2021 verbeterde de situatie voor de grasgroei op deze bedrijven sterk. Het kleibedrijf 4 en het lössbedrijf 14 haalden in 2021 meer dan 4 ton ds/ha extra gras van het land dan het jaar ervoor.

De toename van de grasgroei bij de bedrijven 3, 5 en 7 bleef in 2021 beperkt. Bedrijf 3 haalde ruim 1 ton ds/ha meer gras van het land dan in 2020. Op de bedrijven 5 en 7 was de stijging minder dan 1 ton ds/ha. De bedrijven 3 en 5 zijn veenbedrijven. Deze hadden door de hoge waterstand in het veenweidegebied in 2020 minder last van het droge voorjaar dan de andere bedrijven. Bedrijf 7 heeft minder productieve kleigrond en een deel natuurgrasland waardoor hoge grasopbrengsten op het bedrijf lastiger te realiseren zijn dan bijvoorbeeld op bedrijf 4 met jonge goed ontwaterde zeeklei.

10% meer stikstof van grasland

De hogere gewasopbrengst van grasland in 2021 heeft ook geleid tot een hogere stikstofopbrengst van grasland. Figuur 2 laat zien dat in 2021 de gemiddelde stikstofopbrengst op de Koeien & Kansen-bedrijven met 28 kg N/ha steeg ten opzichte van het jaar ervoor (van 285 naar 312 kg N/ha). Dit is een stijging van 10%. Deze stijging is minder groot dan de gemiddelde stijging van de grasopbrengst (29%). Dit komt omdat het RE-gehalte van het gras in 2021 fors lager was dan in het jaar ervoor. Het RE-gehalte van gras was in 2020 gemiddeld 175 gram RE/kg ds en daalde in 2021 met 26 gram RE/kg ds naar 149 gram RE/kg ds op het gemiddelde Koeien & Kansen-bedrijf. Dit bij een stikstofgift die slechts 6 kg N/ha grasland lager was dan in 2020.

Weinig verandering maïsopbrengst

Figuur 3 laat zien dat de gemiddelde maïsopbrengst in 2021 op de Koeien & Kansen-bedrijven uitkomt op 16,5 ton ds/ha. Dit is 1% lager en dus bijna gelijk aan de maïsopbrengst in 2020 (16,6 ton ds/ha). Opgemerkt moet worden dat bedrijf 2 in 2020 geen maïs teelde en dit in 2021 wel deed (met een opbrengst van 17,8 ton ds/ha maïsland). De bedrijven 4 en 5 teelden in 2021 geen maïs.Ondanks dat de gemiddelde opbrengst niet veel afwijkt van het jaar ervoor, treden er op sommige bedrijven grote verschillen op ten opzichte van 2020. Zo stijgt de maïsopbrengst op bedrijf 13 met 4 ton ds/ha in 2021 omdat dit zuidelijke bedrijf in 2020 nog behoorlijk last van de droogte had en het gewas in 2021 wel genoeg regen kreeg. Op bedrijf 14 daalde de maïsopbrengst juist met 5,5 ton ds/ha. Door meer vocht en wat lagere temperaturen kon dit rivierkleibedrijf de topopbrengsten van de warme jaren ervoor niet evenaren. Maïs groeit immers beter als de grond warm is. Omdat nattere grond minder snel opwarmt blijft de groei op die grond achter. Op de bedrijven 8 en 9 daalde de opbrengst ook fors (met ongeveer 3,5 ton ds/ha). Dit zijn beide bedrijven die een hoge maïsopbrengst konden realiseren in 2020 door de combinatie van hoge temperaturen en beregenen. Ook op bedrijf 7 daalde de maïsopbrengst met meer dan 3,5 ton ds/ha ondanks meer bemesten. De maïsteelt op dit bedrijf met vochtige kleigrond levert onder warme omstandigheden een betere opbrengst op dan onder nattere en minder warme omstandigheden in 2021.

Vooral de bedrijven op droge zand- of lössgrond met voldoende neerslag, hadden in 2021 een beter goed jaar voor de ontwikkeling van de maïs. Bedrijven met vochtiger grond profiteren sneller van warmte en drogere omstandigheden (2020), want maïs houdt van een combinatie van voldoende vocht (vooral tijdens de bloei en kolfvulling) en van hoge temperaturen.