Regelbare drainage kan water op percelen vasthouden
Een innovatief drainagesysteem maakt het mogelijk om water in perioden met een neerslagoverschot vast te houden voor droge perioden. Een agrariër kan hiermee zelf het drainageniveau van het perceel afstemmen op de variabele omstandigheden. Hij wordt daarmee waterbeheerder op zijn eigen bedrijf: het water wordt gestuurd aan de bron. Lodewijk Stuyt deed samen met collega’s vijf jaar lang onderzoek naar deze (samengestelde) regelbare drainage.
Als een boer zelf waterbeheerder op zijn eigen bedrijf kan spelen, komt dat de landbouwproductie in droge perioden ten goede en helpt het bij het voorkomen van gebiedsverdroging. Reductie van afvoerpieken bij hevige regenval wordt bij slim beheer ook mogelijk. Een derde voordeel van regelbare drainage is dat het ook de uitspoeling van nutriënten naar het oppervlaktewater kan verminderen. In Zuidoost-Nederland wordt deze innovatie in de landbouw al toegepast.
In oktober 2012 vond in Atlas een symposium plaats over deze innovatieve vorm van drainage. Hier werd onder andere geconcludeerd dat regelbare drainage altijd maatwerk moet zijn; het voldoet niet in alle situaties. “Het regelbaar zijn van drainage kan aanleiding zijn om droogtegevoelige gebieden die nu niet gedraineerd zijn, alsnog te draineren,” zegt Lodewijk Stuyt. “Regelbare drainage kan als mogelijke maatregel worden meegenomen in zorgvuldig overleg met agrariërs en terreinbeheerders.” Siem-Jan Schenk (voorzitter LTO-Noord) merkte tijdens het symposium op dat het denken over water in de landbouw is veranderd: “Goed water is een kostbaar productiemiddel, daar moet je zuinig mee omgaan, regelbare drainage geeft de boer een regelmogelijkheid”. Arjan van der Zee (Staatsbosbeheer) schetst dat regelbare drainage kan worden ingesteld zodat juist meer water wordt afgevoerd. Het moet door de agrariër dus worden “gebruikt zoals bedoeld”. De volgende stap is het toepassen van de verworven kennis en inzichten in de praktijk, aldus Jan Busstra (ministerie van I&M).
Aangejaagd door de discussie over klimaatverandering is de laatste jaren het besef ontstaan dat water essentieel is voor welzijn en welvaart van de hele samenleving. Dit heeft ook in de landbouw en bij waterbeheerders geleid tot een kentering in het denken over water als waardevolle hulpbron. Volgens Stefan Kuks (Unie van Waterschappen) kan regelbare drainage bijdragen aan doelmatig waterbeheer, gericht op het beter benutten van het neerslagoverschot. De grootschalige aanleg van conventionele drainage in het verleden heeft geleid tot intensieve ontwatering en daardoor minder natschade in de landbouw, maar ook tot gebiedsverdroging.
Het onderzoek is uitgevoerd door Wageningen Environmental Research (Alterra), in opdracht van het ministerie van Infrastructuur & Milieu, STOWA, Waterschap Peel en Maasvallei, Waterschap Brabantse Delta, Provincie Zeeland, Europese Unie, Interactief Waterbeheer en de Rabobank.
Klik hier voor het STOWA-rapport ‘Meer water met regelbare drainage?’