Natuurbeschermingsrecht en omgevingsrecht

Bij opdrachten voor derden staat interpretatie van begrippen zoals significantie, compensatie, cumulatie of wezenlijke invloed centraal. Via bestudering van jurisprudentie en praktijkgevallen koppelen we de letter en de geest van de wet. Daarbij kijken we ook vooruit naar de kennis die nodig voor natuurbescherming in het licht van klimaatverandering en ecosysteemdiensten. Op die manier kunnen we diverse opdrachtgevers helpen bij vragen zoals:

• Wanneer moet ik rekening houden met wettelijk beschermde natuurwaarden?
• Op welke manier kan ik ecologisch verantwoord en juridisch juist hiermee rekening houden?
• Hoe kan ik dat het beste inpassen in mijn planproces?

Door met deze kennis van natuurbeschermingsrecht tijdig rekening te houden, kunnen conflicten met soort- en gebiedsbescherming grotendeels worden voorkomen. Principes als natuurinclusief plannen, saldobenadering, ecosysteembenadering en No Net Loss kunnen initiatiefnemers ondersteunen waardoor ecologie en economie meestal goed samen kunnen gaan. Ook Beheerplannen Natura 2000 en gedragscodes Flora- en fauna spelen hierbij een belangrijke rol. Het op tijd betrekken van de omgeving en de juiste stakeholders is mede voorwaarde om een initiatief succesvol te maken. Het voltooien van het Nationaal Natuurnetwerk is daarbij letterlijk en figuurlijk belangrijk voor een goed inbedding.

Met onze kennis dragen we ook bij aan de evaluatie van het huidige natuurbeschermingsrecht en de implementatie van het wetsvoorstel Natuurbescherming. Ook verdiepen we ons in het omgevingsrecht dat vorm krijgt in het wetsvoorstel Omgevingswet. In deze wet wordt een deel van de vergunningplichtige activiteiten voor beschermde gebieden en soorten geïntegreerd.

Kennis en kunde van ruimtelijke ontwikkeling en natuurwetgeving waarvoor u bij Wageningen Environmental Research terecht kunt:

• Natuurbeschermingsrecht, Omgevingsrecht, Landschapsrecht
• Quickscan natuurwaarden en ecologische inventarisaties
• Effectenstudies, passende beoordelingen, opstellen activiteitenplannen
• Opstellen compensatieplannen, mitigatiemaatregelen en monitoring
• Juridisch advies
• Ondersteuning ontheffingsaanvraag of vergunningaanvraag
• Analyse maatschappelijk belang
• Cursussen natuurbeschermingsrecht

Selectie van publicaties over Natuurbeschermingsrecht:

• F.H. Kistenkas, H.C. Borgers, M.E.A. Kistenkas, Recht voor de Groene Ruimte, 3e druk, Wageningen Academic Publishers 2017, ISBN 978-90-8686-310-5
• F.H. Kistenkas, I.M. Bouwma, Barriers for the ecosystem services concept in European water and nature conservation law, Journal Ecosystem Services (EcoSer) 2017 (in press)
• F.H. Kistenkas, Sustainable Development: New Thoughts, New Policy, New Law? In: V. Mauerhofer (Eds.), Legal Aspects of Sustainable Development, Springer Heidelberg 2016, p. 535-548, ISBN 978 3 319 26019 8
• S. Borgström, F.H. Kistenkas, The Compatibility of the habitats directive with the Novel EU Green Infrastructure Policy, 2014, European Energy and Environmental Law Review (EEELR) 23 (2). - p. 36 - 44.
• F.H. Kistenkas, Innovating European nature conservation law by introducing ecosystem services GAiA 2014 23 (2). - p. 88 – 92
• J.M van Loon-Steensma (ed.), H.A. Schelfhout, M.E.A. Broekmeyer, M.P.C.P. Paulissen,W.T. Oostenbrink, C. Smit en E-J Cornelius, m.m.v. E. Jolink, 2014. Nadere verkenning Groene Dollard Dijk; Een civieltechnische, juridische en maatschappelijke verkenning naar de haalbaarheid van een brede groene dijk en mogelijke kleiwinning uit de kwelders - Alterra-rapport 2522 Wageningen Environmental Research (Alterra)
• Broekmeyer, M.E.A. R. K.A. Morris & L.M. Jones-Walters, 2014. An investigation into European examples of implementation of Article 6(4) of the Habitats Directive. BACC/Wageningen Environmental Research (Alterra).
• F.H. Kistenkas, Concurring regulation in European forest law. Forest certification and the new EU Timber regulation, GAiA 2013 22/3 166-168
• Kistenkas, F.H, 2013. Functiecombinaties in het buitengebied: juridische knelpunten en oplossingsrichtingen. Essay in opdracht van InnovatieNetwerk.
• Kistenkas, F.H. 2013. Rethinking European Nature Conservation Legislation: Towards Sustainable Development. In: JEEPL 10.1 (2013): 72-84
• Broekmeyer, M.E.A. en M.E. Sanders, 2013. Keten dienstverlening natuur. Kansen, knelpunten en adviezen voor uitvoering natuurwetgeving. Alterra-rapport 2416. Wageningen Environmental Research (Alterra).
• Broekmeyer, M.E.A., J.G.M.  van der Greft-van Rossum en M.E. Sanders, 2013. De Natuurtoets in de Omgevingsvergunning. Inventarisatie van internetbronnen. Alterra-rapport 2428. Wageningen Environmental Research (Alterra).
• Klostermann, J., R. Biesbroek en M. Broekmeyer, 2013. Knelpunten in wettelijke kaders en beleid voor klimaatadaptatie in het Waddengebied. Alterra-rapport 2452. Wageningen Environmental Research (Alterra).
• Broekmeyer, M.E.A. en M.E. Sanders, 2013. Cumulatietoets bij Natura 2000 kan beter. Forumbijdrage in Landschap 30(2):95-101
• Broekmeyer, M., 2013. Gewikt en gewogen- de wezenlijke kenmerken en waarden van de EHS. In: Vakblad voor Natuur Bos Landschap 10(8):4-7.
• M.E.A. Broekmeyer, M.E. Sanders, F.G.W.A. Ottburg. I. Woltjer & S.M. Hennekens, 2013. Effectenindicator soorten. Gebruikershandleiding en verantwoording gegevens. Alterra-rapport 2487. Wageningen Environmental Research (Alterra).
• Schmidt, A.M. en P.H. Kersten, 2012. Natuurwetgeving binnen het omgevingsrecht. Nieuwe ontwikkelingen en huidige praktijk. Alterra-rapport 2302. 
• F.H. Kistenkas, F.H., 2012. Recht voor de groente ruimte, Wageningen Academic Publishers, ISBN 978-90-8686-080-7 (175 p). Prijs 36 euro. Verkrijgbaar in de boekhandel of via www.wageningenacademic.com
• Kistenkas, F.H. 2012. Het afweegbaar maken van natuur- en milieunormen voor windmolens in bos en natuur. Essay in opdracht van InnovatieNetwerk.
• Henkens, R.J.H.G., M.E.A. Broekmeyer, A.G.M. Schotman, C.M. Goossen en R. Pouwels, 2012. Recreatie en Natura 2000: kennis over effecten, kwetsbaarheid, handelingsperspectieven en monitoring van recreatie in Natura 2000-gebieden. Alterra-rapport 2334.
• Bijlsma, R.J., C.J. Bastmeijer, M.E.A. Broekmeyer, R.J.F. Bugter, F.M. Fleurke, H.P.J. Huiskes en J.A.M. Janssen, 2012. Samenvoeging Natura 2000-gebieden; Juridische, bestuurlijke en ecologische (on)mogelijkheden, kansen en risico’s. Wageningen Environmental Research (Alterra), Alterra-rapport 2348.
• Broekmeyer, M.E.A., J. Kros, A.G.M. Schotman, G.W.W. Wamelink en A. van Kleunen, 2012. Effecten van stikstof op vogelsoorten in vogelrichtlijngebieden in de provincie Noord-Brabant Alterra-rapport 2359. Wageningen Environmental Research (Alterra) / SOVON, Nijmegen.
• Broekmeyer, M., R. Bugter en A. van Teeffelen, 2012. Natuurcompensatie: slim beleid begint op tijd. In: Landschap 2012(2):57-67
• Veen, M.P. van,  M.E. Sanders en M.E.A. Broekmeyer, 2011. Ecologische effectiviteit van natuurwetgeving. PBL-publicatienummer 555084002. Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag.
• Arnouts, R.C.M. en F.H. Kistenkas, 2011. Nederland op slot door Natura 2000. De discussie ontrafeld. (Bijlage bij Wot-paper 7 ‘De deur klemt’). Wot werkdocument 236.
• Kistenkas, F.H., 2011. Van toetsing naar weging? Duurzame gebiedsontwikkeling en natuurwetgeving. In: Landschap 28(1):17-24
• Kistenkas, F.H. en W.Nieuwenhuizen, 2011.Recht versus beleid - Rechtsontwikkelingen landschapsbeleid: landschapsrecht in wording (Bijlage bij WOt-paper 12 ‘Recht versus beleid’). Wot werkdocument 280.
• Broekmeyer, M.E.A, R.J. Bijlsma en W.Nieuwenhuizen, 2011. Beschermde natuurmonumenten: stand van zaken 2010 en toekomstige bescherming. Alterra-rapport 2132.
• Kamphorst, D.A.; Nieuwenhuizen, W.; Broekmeyer, M.E.A.; Kistenkas, F.H., 2011. Borging van de Ecologische Hoofdstructuur in bestemmingsplannen. Alterra-rapport 2123.
• Apeldoorn, R.C. van, R.W. Kruk, I.M. Bouwma, F. Ferranti, G. de Blust and A.R.J. Sier, 2010. Natura 2000. Information and communication on the designation and management of Natura2000 sites. Summary Main Report : The designation in 27 EU Member States. Alterra-report 2043.1
• Draaijers, G., J.A. Annema, M. Broekmeyer, G. de Hollander, H. van de Ven & G. Blom, 2010. Snellere en betere besluiten: erkennen van onzekerheden en risicomanagement. In: Toets, 17(4): 6-10.
• Backes, Ch.W., C.J. Bastmeijer,  M.E.A. Broekmeyer, I.M.A. Heitkönig, A.E.M. Ninaber, M.A. Poortinga, E. Smidt, M. van Veen, K. Willems en H.E. Woldendorp, 2010. Natuur(lijk) met recht beschermd: bouwstenen voor een effectieve en hanteerbare natuurbescherming. Vereniging voor Milieurecht, 2010-2. Boom Juridische Uitgevers, Den Haag
• Bouwma, I.M., 2009. Quickscan Natura 2000 en Programma Beheer. Een vergelijking van Programma Beheer met de soorten en habitats van Natura 2000. Wot werkdocument 158.
• Bouwma, I.M., J.A.M. Janssen, S.M. Hennekens, H. Kuipers, M.P.C.P. Paulissen, C.M. Niemeijer, M.F. Wallis de Vries, R. Pouwels, M.E. Sanders & M.J. Epe, 2009. Realisatie landelijke doelen Vogel- en Habitatrichtlijn. Een onderzoek naar de noodzaak voor aanvullende beleidsmaatregelen ter realisatie van de landelijke doelen van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Alterra-rapport 1835.
• Epe, M.J., M.F. Wallis de Vries, I.M. Bouwma, J.A.M. Janssen, H. Kuipers, H. Keizer-Vlek, C. M. Niemeijer, 2009. Urgent bedreigde typische soorten en vegetatietypen van Natura 2000-habitattypen. Alterra-rapport 1909.
• Broekmeyer, M.E.A.; Opdam, P.F.M.; Kistenkas, F.H., 2009. Natura 2000: veerkrachtige gebieden of significante gevolgen? Vakblad Natuur Bos Landschap 6 (1). - p. 14 - 15.

• Opdam, P.F.M.; Broekmeyer, M.E.A.; Kistenkas, F.H. 2009. Identifying uncertainties in judging the significance of human impacts on Natura 2000 sites. Environmental Science and Policy 12 (7):912 - 921.