Zonering en multifunctioneel ruimtegebruik

Nederland krijgt de komende decennia te maken met een groot aantal maatschappelijke) verduurzamingsopgaven die allemaal gepaard gaan met een claim op de ruimte. Een cruciale vraag daarbij is hoe deze opgaven zo goed mogelijk kunnen worden gecombineerd en ingepast in de (schaarse) beschikbare ruimte.
Recente studies en (beleids)nota's pleiten voor zoveel mogelijk meervoudig grondgebruik om functies / opgaven te combineren en zodoende efficiënt gebruik te maken van de beschikbare ruimte in Nederland. Ook is er een groeiende roep om daarbij (weer) meer aan te sluiten bij de kenmerken van het natuurlijke bodem- en watersysteem om onomkeerbare schade aan de leefomgeving te voorkomen. (Kiezen en Delen, 2021; Naar een Ontspannen Nederland, 2021; RLI - De Bodem Bereikt, 2020; PBL 2021 Grote opgaven in een beperkte ruimte). Maar wat betekent dit nu precies in de praktijk? Vanuit het Missiegedreven Meerjaren Innovatie Programma Landelijk Gebied en het Nationaal Programma Landelijk Gebied (i.o.) bestaat de behoefte aan verdere duiding en uitwerking van deze principes op basis van vragen zoals:

• Welke functies / opgaven passen het beste op welke plek?
• Welke functies kunnen gecombineerd worden en waar is er sprake van onoverkomelijke tegenstellingen (goede en slechte buren)?
• Hoe bepaal je wat de optimale multifunctionaliteit is van een bepaald gebied en op welk schaalniveau (plangebied / regio) kun je dat vaststellen?;
• Wat zijn kansen, aandachtspunten en (mogelijke) remmende factoren om hier op te sturen?
• Wat betekent dit voor de toekomstige inrichting van Nederland?

Dit project komt voort uit het Missiegedreven Meerjaren Innovatie Programma Landelijk Gebied (i.o.) én sluit aan bij recente ontwikkelingen vanuit de NOVI en het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG - in ontwikkeling). Vanuit deze trajecten is er een groeiende behoefte aan kennis mbt. de vraag hoe de grote en urgente opgaven van deze tijd op het gebied van landbouw, wonen, klimaat, energie en economie zo goed mogelijk kunnen worden ingepast in de beschikbare ruimte. Dit onderzoek beoogd om mbv een aantal tussentijdse stappen en (deel)resultaten het ministerie van LNV en het interdepartementale NPLG te voorzien van voortschrijdend kennis en inzicht tav. mogelijke kansrijke en conflicterende functiecombinaties waar het gaat om het grondgebruik in Nederland in relatie tot actuele maatschappelijke (verduurzamings)opgaven.

De afwegingsprincipes en beleidskeuzes in de NOVI om te komen tot een betere balans tussen het landgebruik en de kwaliteit van het landschap, bodem, water en lucht zijn daarbij richtinggevend.