Waterlinzen als nieuw, duurzaam eiwitgewas. Het opzetten van een productieketen van een nieuw gewas tot de markt

Waterlinzen (eendenkroos)

Waterlinzen is een van de snelst-groeiende planten op aarde. Het vermeerdert en vermenigvuldigt zichzelf via vegetatieve groei, heeft een gezonde nutritionele samenstelling zoals andere bladgroenten en is heel veelzijdig in zijn toepassing als voedsel. Waterlinzen worden dan ook gezien als een nieuwe generatie gezonde en duurzame plantaardige eiwitbronnen met een hoge potentie voor toepassingen als groente, maar ook als eiwitbron.

Novel Food

De plantenfamilie van de Lemnaceae (waterlinzen) bestaat uit vijf genera en 36 soorten. Een Novel Food-aanvraag van WUR voor twee soorten waterlinzen is in behandeling en zal naar verwachting eind 2023 worden goedgekeurd. Twee andere soorten waterlinzen, die al in verschillende Oost-Aziatische landen als groente worden geconsumeerd, zijn onlangs goedgekeurd door de Europese autoriteit voor voedselveiligheid als ‘Traditional Food’ en worden als veilig voor menselijke consumptie beschouwd in Europa, mits ze op hygiënische wijze worden geteeld.

Deze goedkeuringen maken de weg vrij voor waterlinzen om geïntroduceerd te worden op de voedselmarkt als nieuwe plantaardige (eiwit)bron of groente. In ons Topsectorenproject proberen we bedrijven uit de hele keten bij elkaar te brengen en richten we ons onderzoek op alle aspecten van duurzame, veilige, hygiënische productiesystemen tot verse, diepgevroren, kant-en-klare producten, en eiwitconcentraten voor een breed aanbod van toepassingen, om uiteindelijk via de detailhandel op de markt gezet te kunnen worden.

Doelen van het TKI Waterlinzen project

Het eerste doel van het project is het ontwikkelen van duurzame, hygiënische en veilige productieplatforms voor waterlinzen waarbij de industriële stromen uit de omgeving (CO₂, warmte, energie, water) optimaal worden benut. Deze platforms kunnen verschillend zijn voor de vers- en diepvries markt (verticale/indoor teelt of sterk gecontroleerde teelt in kassen) in vergelijking met de eiwitmarkt (grootschalig kasproductiesysteem). Het effect van belichting, fotoperiode, nutrientensamenstelling, CO₂-gehalte, temperatuur, en oogstfrequentie wordt onderzocht. Selectie van ecotypes door middel van fenotypering maakt ook deel uit van onze doelstellingen, aangezien zelfs binnen de soorten Lemna gibba, L. minor en Wolffia globosa er een grote variatie in fenotype, kwaliteitskenmerken en smaak is gevonden onder 'ecotypes'.

Het tweede doel is om alle spelers in de keten, -van productie tot retail-, bij elkaar te brengen om de interactie tussen de stakeholders te faciliteren en de volledige keten op te zetten om producten en kwaliteitscriteria te ontwikkelen, HACCP-richtlijnen te formuleren en om bekendheid te verkrijgen met de kansen en mogelijkheden van dit nieuwe product. De veilig geproduceerde waterlinzen in de ontwikkelde productiefaciliteiten kunnen door de voedingsbedrijven worden gebruikt om producten te ontwikkelen, en om het productgebruik te testen, of voor eiwitextractie en het testen van het gebruik van waterlinzen-eiwitconcentraten in voedingsproducten.

Het derde doel is het uitvoeren van levenscyclusanalyse (LCA) op het geoptimaliseerde productieplatform, het ondersteunen van businesscases en marktplannen, en het verzamelen en analyseren van betrouwbare gegevens over duurzaamheidsindicatoren in vergelijking met huidige, vergelijkbare producten. Dit wordt vervolgens gebruikt om de consument te informeren, samen met consumentenacceptatie-onderzoeken en smaakanalyses om de interesse en bereidbaarheid van de consument om waterlinzen(producten) te gaan eten, te verkennen.