Natuur als Basis

Misschien wel de belangrijkste functie van de Natuurverkenning is het stimuleren van strategisch denken over natuur in Nederland. Dit strategisch denken beperkt zich zeker niet alleen tot het natuurbeleid. Integendeel, bij het denken over de toekomst van natuur en landschap in Nederland gaat het onvermijdelijk ook over de verhouding tot andere maatschappelijke ontwikkelingen en (beleids)terreinen. Daarmee heeft de natuurverkenning in principe ook een brede doelgroep van actoren binnen uiteenlopende organisaties, en op verschillende beleidsterreinen en niveaus.

Natuurverkenning 2020/2021

De volgende natuurverkenning is voorzien voor 2020/2021. Centraal daarin staat de (door)ontwikkeling van een nieuw natuurverhaal wat uitgaat van een sociaal-ecologisch perspectief waarin mens en natuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn in een dynamische, wederkerige relatie. Het streven van de natuurverkenning is om dit nieuwe natuurverhaal in nauwe interactie met een breed spectrum van betrokken actoren te verkennen en ontwikkelen.

Onderdeel van de Wet natuurbescherming is de bepaling dat:

Het Planbureau voor de Leefomgeving eenmaal in de vier jaar aan de Minister een wetenschappelijk rapport uitbrengt, waarin de toestand en de verwachte ontwikkelingen ten aanzien van natuur, bos en landschap worden beschreven (art. 1.9).

Deze rapportage staat bekend onder de naam Natuurverkenning en is onderdeel van de Wettelijke Onderzoekstaken (WOt). De volgende natuurverkenning zal naar verwachting in 2020 verschijnen. In de tweede helft van 2017 zijn de eerste voorbereidingen voor de  natuurverkenning gestart onder de noemer scopingstudie methoden en scenarios. In 2018 is deze (voor)verkenning gecontinueerd onder de noemer Natuur als Basis.

Het traject in 2017 en 2018 heeft geresulteerd in een aantal keuzes voor de invulling van de natuurverkenning 2020. Onderdeel van die nieuwe natuurverkenning is ook dat er gewerkt zal gaan worden aan een nieuw natuurverhaal.

Het doel van dit WOT project in 2019 is om dat nieuwe natuurverhaal verder te verkennen en (door) te ontwikkelen. Daarbij wordt nadrukkelijk de dialoog en samenwerking gezocht met andere betrokken maatschappelijke partijen.

Het nieuwe natuurverhaal start vanuit de constatering dat het denken over de relatie mens & natuur volop in beweging is. Mede onder druk van een aantal grote maatschappelijke opgaven en ontwikkelingen (klimaat, biodiversiteit, voedsel) groeit het besef dat het niet volstaat om natuurbescherming en natuurbehoud alleen op bepaalde plekken of soorten te richten (Natuurnetwerk Nederland/VHR) en/of specifieke diensten van de natuur te benutten (ecosysteemdiensten) maar dat het cruciaal is om het menselijk handelen in zijn algemeenheid meer in lijn te brengen met natuurlijke hulpbronnen en processen.

Een dergelijk sociaal-ecologisch perspectief dat is gebaseerd op de erkenning dat mens en natuur onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn in een dynamische, wederkerige relatie. Hieruit volgt de noodzaak om menselijke en natuurlijke ontwikkeling ook op een structurele manier met elkaar in balans te brengen. Dit perspectief vormt het vertrekpunt voor de verkenning van een nieuwe natuurverhaal waarbij o.a. wordt aangesloten op actueel gedachtegoed ten aanzien van oa. de Weddincake (Sustainable Development Goals), Safe Operating Space en Resilience Thinking (Stockholm Resilience Institute).