Project
Energietransitie in de land- en tuinbouw
Er is een vermindering van broeikasgasemissies nodig, conform mondiale afspraken gemaakt in het klimaatakkoord van Parijs. Belangrijke stap daarin is om waar mogelijk over te gaan naar energiezuinige duurzame productiemethoden. Daarnaast hebben agrariërs in potentie de ruimte en grondstoffen voor duurzame energieopwekking en kunnen ze wellicht een centrale rol spelen in energiehubs voor regionale smart grids. Dit project identificeert en onderzoekt kansrijke, impactvolle ontwikkelingen en innovaties in deze drie deelprogramma’s.
De energietransitie in de landbouw heeft al een stevige start gemaakt. Duizenden landbouwbedrijven zoeken naar mogelijkheden om energie te besparen en zelf op te wekken. Inmiddels levert ruim 12 % van de landbouw bedrijven opgewekte energie aan derden. Dit betekent echter niet dat de transitie eenvoudig gerealiseerd kan worden. Sommige technieken zijn nog in de pilotfase, vergunningen kunnen lastig zijn, sommige technieken hebben een bepaalde schaalgrootte nodig , en mogelijk is het huidige stimuleringskader onvoldoende om alle akkerbouw en veehouderij sectoren in de volle breedte mee te nemen met deze transitie. Ook belangrijk is dat binnen de landbouw een milieu transitie gaande is: emissies van stikstof naar de lucht, nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar grond- en oppervlakte water moeten verder verminderd worden, om natuur en landschap in Nederland een kans te geven om zich te herstellen. Landbouwbedrijven staan voor de keuze om verder te innoveren, te extensiveren, te verplaatsen, te verbreden of te stoppen. Deze transitie komt samen met de ook urgente energietransitie. op landbouwbedrijven bij elkaar. Het is gewenst om te zoeken naar mogelijkheden waarin beide transities elkaar niet in de weg zitten, of nog beter elkaar versterken.
In dit onderzoek willen we in eerste instantie (Fase I) via een quickscan een overzicht maken van wat er op het gebied van de energietransitie al gaande is in de verschillende landbouwsectoren. Daarbij gaat het niet alleen om de technieken, maar ook om het handelingsperspectief van de agrariër en het stimuleringskader van de overheid. Verschillende sectoren hebben al plannen voor een duurzame ontwikkeling gemaakt, die hierbij ook bruikbaar kunnen zijn. Vanuit de overheid is het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) een belangrijke randvoorwaarde. https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2023/12/01/nationaal-plan-energiesysteem-definitief-vastgesteld
Vervolgens willen we vanuit dit overzicht een aantal kansrijke en ogenschijnlijk impactvolle energieactiviteiten in termen van CO2 reductie selecteren en verder onderzoeken om dan een definitieve selectie te maken. Deze activiteiten kiezen we in overleg met het ministerie. Daarna gaan we (in Fase II) de verschillende handelingsperspectieven voor betrokkenen en daarvoor benodigde stimuleringskader ontwikkelen. Daarbij zullen ook beleidsadviezen worden gedaan.