Blogpost
Dag 1: Groen licht voor Griend: op pad met de zeehondenonderzoekers door Clea van de Ven
24 uur voor vertrek lag ik nog diep te slapen, met nog enkele uren te gaan voordat de wekker zou afgaan. 18 uur voor vertrek kocht ik zes oliebollen voor op kantoor. Daar kwam ik Jessica van Wageningen Marine Research tegen, die vertelde dat er nog een plek vrij was om op Griend te helpen met veldwerk. Griend, een eeuwenoude zandplaat in de Waddenzee, is inmiddels begroeid met planten die tegen een stootje kunnen en vormt een drukbevolkte thuisbasis voor allerlei vogels en bodemdieren.
Griend: eiland van rust en natuur
Over dat eiland had ik al veel gehoord! Vooral van onderzoekers die daar het gedrag van vogels bestuderen en speciale methodes ontwikkelen om garnalen te vangen zonder ze eerst weg te jagen. Ook veel collega’s bij Natuurmonumenten zijn dol op Griend. Ze komen er voor het beheer, hebben er als vogelwacht gezeten, of deden mee aan opruimacties voor afval. Al deze mensen zouden er het liefst elke dag zijn. Toch blijven velen juist bewust weg, omdat de unieke charme en het bijzondere karakter van Griend onlosmakelijk verbonden zijn met rust en ruimte voor de natuur.
Alleen voor onderzoek en onderhoud komen er mensen naar Griend. Het eiland is namelijk zo’n belangrijke rustplaats voor veel diersoorten dat het ook een ideale plek is om meer over die soorten te leren. Tijdens een veldtrip om zeegras te zaaien kwam ik voor het eerst in de buurt van Griend. We zaaiden zeegras op de wadplaat rondom het eiland. Overnachten deden we op een zeilboot, want het eiland zelf mochten we niet betreden.
Het veldwerk: grijze zeehondenmoeders en hun pups
Bij de oliebollenkraam kreeg ik groen licht. Door snel te schakelen konden we nog de benodigde spullen regelen, en de volgende dag mocht ik mee met de Texelse onderzoekers voor drie dagen veldwerk. Het doel was om zogenaamde grijze zeehondenmoeders met hun pups te monitoren. Deze zeehonden gebruiken Griend als kraamkamer, vaak omdat ze daar zelf ook geboren zijn. Jessica, Sophie en Geert van Wageningen Marine Research herkennen veel van deze moeders van voorgaande jaren, soms aan hun uiterlijk en anders met behulp van de fotodatabase. Van elke zeehond worden portretfoto’s gemaakt van links, rechts en van voren.
Een koude tocht in etappes
Zoals verwacht verloopt de reis naar Griend in etappes; je komt er niet zomaar. Vanuit Harlingen gingen we eerst met een grote boot, stapten over op een kleinere boot en legden het laatste stuk lopend af in een groot groen waadpak, met onze bagage op de rug. Kleine domper: via een klein gaatje in mijn waadpak voelde ik door mijn wollen sok goed hoe koud het water was. Het was december, en ik bereidde me voor op een ijzig verblijf op dit onbewoonde eiland.
Eerste werkdag met de Waddenunit en onderzoekers
Op de eerste dag werken we samen met de Waddenunit en andere onderzoekers. Sophie en ik beginnen direct op Griend, terwijl Jessica en Geert eerst nog een vergelijkbare meting op het eiland Richel uitvoeren. Aan het eind van de middag worden Jessica en Geert ook op Griend afgezet, en blijven we daar met z'n vieren.
Geboren op Griend, klaar voor een avontuur in de Noordzee
Die eerste middag op Griend is het werkelijk indrukwekkend om te zien hoe het hele eiland tijdelijk wordt bewoond door een grote groep zeehonden (ze komen alleen naar het eiland tijdens de geboorteperiode). De zeehonden liggen op de rand van het strand, in de lage duintjes en in de wash-over erachter. Ook bij de natte plekken op het eiland liggen zeehonden in de poeltjes te spetteren. Wanneer we dichterbij komen, zien we dat moeders met hun pups vaak op hun plek blijven vanwege hun jongen, terwijl moeders die nog moeten bevallen sneller van ons wegvluchten. De vaders van de toekomstige generatie liggen verspreid tussen de vrouwtjes. Zo voorzichtig mogelijk, met voldoende afstand, volg ik Sophie, die al fotograferend alle zeehonden langsgaat. Naast het portretteren van de dieren noteren we de locatie, het geslacht, of ze een pup hebben en andere bijzonderheden. Het leven van deze zeehonden begint hier, maar het is daarna nog vervuld van vele mysteries op zee. Nadat de jonge dieren (pups) hier verharen, gaan ze, met hun volwassen vacht en in hun eentje, de zee in. Daar moeten ze leren zich te oriënteren en vervolgens hun weg naar de Noordzee vinden, waar ze zelf moeten ontdekken hoe en waar ze kunnen eten.
Een hevige mannetjesstrijd en nieuwe levens
Het eerste halfuur verplaatsen we ons nog geen vijftig meter, en speelt het leven van zowel de grijze zeehond als de zeehondenonderzoeker zich in sneltreinvaart af. Veel moeders liggen met hun pup niet langs de rand waar ze aan land kwamen, maar iets verderop, verder van de zee, mogelijk vanwege de stevige storm van de afgelopen week. Twee zeehonden zijn voor ons aan het paren, maar dit wordt verstoord wanneer een ander mannetje hem uitdaagt. Een hevig gevecht volgt. Met hun driehonderd kilo maken de twee stevige stompgeluiden op het zand. Wanneer het vechtende stel in de buurt van een pup komt, blaast en blaft de moeder ze weg. Een van de mannetjes bijt zich vast in de flipper van de ander, waarna ze over elkaar heen buitelen. Met bloed op zijn rug zoekt de verliezer uiteindelijk zijn toevlucht ergens anders. In totaal fotograferen we die middag bijna negentig dieren. We hebben nog maar een klein deel van het eiland afgelopen. Lukt het om de komende twee dagen de rest te fotograferen?
