Duurzaamheidscriteria in handelsverdragen

De EU-Morocco Association Agreement, het verdrag tussen de EU en Japan, en afspraken over de Brexit: het zijn slechts enkele van de vele handelsverdragen die landen en internationale organisaties sluiten om de handel tussen landen te bevorderen. Met de toenemende globalisering worden zulke afspraken steeds belangrijker.

Tot nu toe draait het in handelsverdragen vooral om efficiënte productie; naar duurzaamheidscriteria wordt vooralsnog maar weinig gekeken. Dit terwijl het uitbannen van armoede en honger door verduurzaming van de voedselproductie bovenaan staat in de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties (SDG1 en 2). Handelsverdragen kunnen bovendien indirect een grote impact hebben op zowel milieu als voedselkwaliteit.

Toekomstscenario’s

Wageningse economen, klimaatwetenschappers en andere experts brengen in kaart welke effecten handelsverdragen hebben en rekenen door wat er gebeurt als onderlinge afspraken worden aangepast. Daarbij maken ze niet alleen de gevolgen voor economische ontwikkeling, maar ook die voor milieu en klimaat inzichtelijk. Deze informatie geeft onderhandelaars handvatten bij het maken van strategische keuzes.

Zo onderzochten ze voor IFAD, een organisatie die zich inzet voor duurzame landbouw in ontwikkelingslanden, welke stappen nodig zijn op weg naar SDG 1 en 2. Het opnemen van duurzaamheidscriteria in handelsafspraken is een goede stimulans voor bedrijven, zo benadrukken de experts in hun rapport. Milieu-impact - denk aan de uitstoot van CO₂, ontbossing en druk op watervoorraden - moet meegenomen worden in de prijs van landbouwproducten, en als dat niet gebeurt, kan de import van zulke producten tegengehouden worden, bijvoorbeeld via een CO₂-heffing.

Steun aan lokale boeren

IFAD kan met de aanbevelingen uit het onderzoek weloverwogen beslissingen nemen over haar steun aan lokale boeren en de inrichting van haar financieringssysteem. Denk bijvoorbeeld aan het investeren in droogteresistente gewassen en teelttechnieken die inspelen op toenemende droogte, in plaats van subsidie op fossiele brandstoffen voor transport. IFAD denkt verder na over hoe ontwikkelingslanden kunnen uitgroeien tot producent van landbouwproducten met een hoge voedingswaarde, zoals eiwitrijke gewassen.

Duurzaamheidscriteria

Het onderzoeksrapport bevat ook een pleidooi voor integratie van duurzaamheidscriteria in internationale handelsverdragen. Denk aan een verbod op het importeren van soja en palmolie uit gebieden waar ontbossing heeft plaatsgevonden. En aan het stimuleren van de import van producten waarvoor boeren een ‘eerlijke prijs’, voldoende voor een leefbaar inkomen, betaald krijgen. De inzichten zijn gepresenteerd op de internationale Food Systems Summit, een bijeenkomst georganiseerd door de Verenigde Naties voor vooraanstaande politici, bedrijven en onderzoekers afkomstig uit de hele wereld.