Op weg naar 50% minder grondstofgebruik op de campus

Van tissues en laptops tot voedselresten en bouwmaterialen: materiaalstromen op onze campus worden nauwkeurig bijgehouden. Door data uit het inkoopsysteem (ingaande stroom) en afvaldata (uitgaande stroom) te analyseren heeft WUR een scherp beeld van alle grondstoffen die de campus binnenkomen en verlaten. Dit proces wordt Material Flow Management genoemd.

Voor 2030 heeft WUR ambitieuze doelen op het gebied van circulariteit: we streven naar vijftig procent minder gebruik van primaire grondstoffen en vijftig procent minder afval dat wordt verbrand of laagwaardig gerecycled dan in 2019.

Fieldlabs

De verzamelde data laten zien waar de mogelijkheden liggen om de bedrijfsvoering te verduurzamen. ‘Als er ergens kansen voor meer circulariteit liggen, werken we die uit met fieldlabs’, zegt partnerschapsmanager Anne van Casteren, die Material Flow Management aanstuurt. Op de campus hebben de afgelopen jaren meerdere fieldlabs gedraaid. Keukens van restaurants gebruiken bijvoorbeeld slimme weegschalen om het groente- en fruitafval te registreren. De IT-afdeling beoordeelde de duurzaamheid van producten zoals beeldschermen en toetsenborden, zodat deze in de toekomst beter ingekocht kunnen worden.

Om het grondstoffengebruik te analyseren en terug te dringen werkt WUR samen met afvalverwerkingsbedrijf PreZero en ingenieursbureau Witteveen + Bos, dat adviseert over circulaire verbeteringen. Net als WUR gebruiken deze partners de R-ladder om de mate van circulariteit te bepalen. De tredes op deze ladder geven de mate van circulariteit aan. Van Casteren: ‘Hoe hoger op de ladder, hoe duurzamer.’

Handdrogers in plaats van tissues?

‘Tot nu toe hebben we met de fieldlabs vooral gezaaid’, zegt Van Casteren. ‘De komende tijd willen we de oogstfase in.’ Zo zijn er concrete plannen om te stoppen met het gebruik van tissues in de toiletruimtes: ‘Maar liefst 18% van het totale restafval op de campus bestaat uit tissues, blijkt uit tellingen van PreZero. Dat is een enorme afvalberg. En in de toiletruimtes is het soms echt een bende door al dat rondslingerende papier.’

Witteveen + Bos analyseerde de milieu-impact van drie mogelijke alternatieven: gerecyclede tissues, handdoekrolautomaten en elektrische handdrogers. Het bedrijf vergeleek elf Life Cycle Assessments, analyses waarmee de milieubelasting van een product wordt gemeten. Daaruit bleek dat tissues van WUR over een periode van vijf jaar een afvalberg vormen van 250.000 kilo. Handdoekautomaten en handdrogers leveren nauwelijks afval op, maar hebben weer andere milieu-impact.

Uit de analyse van Witteveen + Bos bleek dat de milieubelasting van handdrogers het kleinst is. Daarom begint WUR binnenkort in twee gebouwen met een pilot voor elektrische handdrogers in verschillende toiletruimtes. Als deze pilot succesvol blijkt, worden de handdrogers daarna gefaseerd in alle WUR-gebouwen op de campus geïnstalleerd.

Afval scheiden

Er valt ook milieuwinst te behalen bij het scheiden van afval, zegt Van Casteren: ‘We kunnen uitkomen op minder brandbaar restafval door beter te scheiden aan de bron. Dus rechtstreeks afval scheiden in de kantoren, labs, restaurants, en andere locaties. Dan wordt het ook gescheiden afgevoerd en gaat het meteen de juiste verwerkingsroute in.’

Uit sommige fieldlabs blijkt juist dat een circulaire oplossing niet zo eenvoudig te realiseren is: ‘Samen met Wageningen Food Safety Research (WFSR) hebben we gekeken naar de mogelijkheid om blauwe vaten, waar gevaarlijk afval in verzameld wordt, te vervangen door duurzamere vaten. Maar dat alternatief is helaas te duur. We kwamen wel tot de conclusie dat niet al het afval dat in die vaten terechtkomt ook echt gevaarlijk is. Dus daar kan een optimalisatie worden gerealiseerd.’

Naast de uitwerking van eerdere initiatieven komen er ook steeds nieuwe fieldlabs bij. In 2025 gaat op één locatie op de campus het fieldlab Zero Waste van start, waar cateraars, schoonmakers en andere partijen in dat gebouw bij worden betrokken. Zij zullen daar aan de slag gaan met bronscheiding. De resultaten hiervan kan WUR toepassen in andere gebouwen, om zo steeds meer circulaire kansen te benutten op weg naar 2030.