Nieuws
"Geef vissen een stem om onze binnenwateren te verbeteren"
Wereldwijd gaat het niet goed met de biodiversiteit in het zoetwatergebied. Vissen zijn al sinds de oudheid met mensen verbonden, toch weten we nog relatief weinig van wat er onder water met deze dieren gebeurt. “Door het gedrag en ecologie van vissen te bestuderen, kunnen we de woordvoerder van deze belangrijke dieren worden”, zegt prof. dr. Tom Buijse in zijn inaugurele rede als buitengewoon hoogleraar Freshwater Fish Ecology van Wageningen University & Research.
Zoetwaterecosystemen herbergen de hoogste biodiversiteit. Honderden miljoenen mensen over de hele wereld vertrouwen erop voor hun voedsel, met name kwetsbare gemeenschappen. Zoetwatervissen zijn ook cruciaal voor de gezondheid van allerlei ecosystemen en ondersteunen voedselwebben. Tegelijkertijd is de biodiversiteit in het zoetwatergebied volgens het Wereld Natuur Fonds sinds 1970 met meer dan tachtig procent afgenomen.
Wat vissen nodig hebben
“Wat er onder water gebeurt, is vaak niet duidelijk”, zegt Buijse. “Wat vissen nodig hebben is dus niet goed zichtbaar en vraagt om onderzoek. Door aan de behoeften van vissen te voldoen, kunnen we bijdragen aan het behoud en herstel van de ecologische veerkracht van de binnenwateren.”
Mede daarom vindt Buijse onderzoek zoals dat van Twan Stoffers, waarin hij verschillende soorten riviervis in de Nederlandse uiterwaarden in kaart brengt, zo belangrijk. Om de ecologische toestand van binnenwateren en zoetwatervissen te verbeteren, moet de veerkracht behouden blijven of worden hersteld. Dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan, volgens Buijse. “Door de klimaatverandering bieden onderzoeksresultaten uit het verleden geen garantie voor het heden, laat staan voor de toekomst.”
Zoetwateronderzoek verbinden met mariene domein
Een andere belangrijke ambitie van de buitengewoon hoogleraar is het verbinden van het zoetwater onderzoek met het mariene domein, zeker omdat in september de nieuwe bachelor mariene wetenschappen start bij de Wageningen Universiteit en Research. Er bestaan namelijk veel gelijkenissen tussen de problemen in het zee- en zoetwatermilieu.
Bovendien hebben bijvoorbeeld trekvissen zoals de Atlantische zalm en de Europese steur zowel het zoetwater- als het mariene milieu nodig om hun levenscyclus te voltooien. Buijse: “En juist zulke vissoorten worden het meest bedreigd. Wat ze nodig hebben zijn zogenaamde zwemroutes, vergelijkbaar met de vliegroutes voor vogels.”
Gezamenlijk onderzoek met groepen belanghebbenden
Juist omdat de onderwaterwereld zo verborgen is, zijn het publiek en de beleidsbepalers meestal niet goed op de hoogte van de omstandigheden onder water. Daarom wil Buijse samenwerken met groepen belanghebbenden en geïnteresseerden. Zo zijn er 700 duizend gecertificeerde recreatievissers in Nederland: een potentieel enorm fijnmazig waarnemersnetwerk. Naast de hobbyvissers zijn er natuurlijk nog de beroepsvissers, die het hele jaar door als ogen en oren kunnen fungeren voor het onderzoek.