Bollen telen om waardevolle inhoudsstoffen te oogsten
Bollen telen voor medicijnen in plaats van voor de bloemen; het is minder vreemd dan het lijkt. Praktijkonderzoek Plant en Omgeving zoekt naar waardevolle stoffen in narcis en tulp en zoekt uit hoe winning ervan rendabel te maken is.
Narcis is een goede kandidaat als medicijn voor mensen met Alzheimer. De bol bevat de stof galantamine, die bij sommige mensen met dementie het geheugenverlies minder ernstig maakt. Het ligt dan voor de hand om de bol speciaal te gaan telen om als grondstof voor het medicijn te dienen. Maar dan moet het gehalte zo hoog zijn dat het rendabel is om de stof eruit te halen.
Gehalte verhogen
Onderzoekers hebben daarom uitgezocht op welk moment tijdens de teelt het gehalte het hoogst is en in welk deel van de plant. Ook hebben ze maatregelen getest om het gehalte te verhogen. Dit blijkt helaas beperkt mogelijk. Een hogere stikstofbemesting verhoogt het gehalte wel iets en ook gaat het gehalte omhoog als de bol langer in de bewaring ligt.
Waardevolle stoffen in tulp
Ook tulp bevat een waardevolle stof: die helpt planten bij de afweer tegen schimmels en is bovendien geschikt als grondstof voor bioplastic: tulipaline. Het tulipaline (of eigenlijk de voorloper van die stof: tuliposide) komt in hoge gehaltes voor in de gom, die tulpen uitscheiden produceren als de bol in de bewaring wordt blootgesteld aan ethyleen. Deze gom is een heldere viskeuze vloeistof met onder andere veel suikers.
Winning rendabel maken
De onderzoekers kijken hoe de productie en winning van dergelijke stoffen rendabel te maken is. Wat daarbij helpt is om reststromen van bloembollen te gebruiken. Nu nog moeten bollentelers betalen om hun 70.000 ton bolmateriaal weg te krijgen. Daarnaast is het van belang dat winning van dergelijke stoffen industrieel haalbaar is en dat marktpartijen geïnteresseerd zijn.
Bij het onderzoek werkt PPO nauw samen met de Universiteit Leiden en Holland Biodiversity.