Akoestische waarnemingen van bruinvissen (CPODs)

CPODs worden standaard gebruikt bij effectenstudies. De vertaling van aantallen echolocatie-clicks van zeezoogdieren naar aantallen individuen is nog niet mogelijk.

Wageningen Marine Research is expert op het gebied van CPODs en is in het bezit van alle benodigde hardware en software om gegevens te verzamelen, te analyseren, te interpreteren en te rapporteren. De afgelopen tien jaar zijn CPODs succesvol ingezet in diverse monitoringprogramma’s voor offshore windparken in de Nederlandse Noordzee.

Werking

Bruinvissen zenden continu clicks uit die ze gebruiken voor echolocatie om prooi te detecteren, zich te oriënteren en - in mindere mate - te communiceren. Met CPODs kunnen die geluiden worden geregistreerd: het zijn volledig automatische, statische, passieve monitoringsystemen die ‘click trains’ van bruinvissen, dolfijnen en andere tandwalvissen herkennen. CPODs kunnen in verschillende omgevingen en voor vele doelen worden ingezet.

Hoewel de CPODs een klein ruimtelijk bereik hebben (radius <300m), is het grote voordeel dat ze maandenlang continu data kunnen verzamelen. Op de Noordzee worden de CPODs met een schip van Rijkswaterstaat op de juiste locatie geïnstalleerd. Om aanvaringen met CPODs te voorkomen worden ze vastgemaakt aan een constructie met grote opvallende boeien. De CPOD-data worden gedurende ongeveer vier maanden verzameld op geheugenkaarten. Een CPOD kan op zee snel uitgelezen en gecontroleerd worden.

Toepassing

CPODs worden gebruikt voor studies naar effecten op bruinvisssen van menselijke activiteiten, zoals in offshore windparken en bij havenbouwwerkzaamheden. Ook zijn ze zeer nuttig voor beleidsondersteunende studies naar bruinvisaanwezigheid. Door CPODs in een systematisch patroon op te stellen in een onderzoeksgebied kan het habitatgebruik en gedrag van bruinvissen worden vastgesteld. Een nieuwe toepassing is detectie van zogenaamde 'feeding buzzes', waarmee foerageergedrag kan worden gekwantificeerd.

Publicaties

• Scheidat M, Tougaard J, Brasseur S, Carstensen J, Van Polanen Petel T, Teilmann J, Reijnders P (2011) Harbour porpoises (Phocoena phocoena) and wind farms: a case study in the Dutch North Sea. Environmental Research Letters 6:1-10
• Weel, S. M. H., Geelhoed, S. C. V., Tulp, I. Y. M. & Scheidat, M., 2018. Feeding behaviour of harbour porpoises (Phocoena phocoena) in the Ems estuary. Lutra 61:137-152.

Rapporten

• Assessment of the Effects of the Offshore Wind Farm Egmond aan Zee (OWEZ) for Harbour Porpoise (comparison T0 and T1)
• Zeezoogdieren in de Eems: studie naar de effecten van bouwactiviteiten van GSP, RWE en NUON in de Eemshaven in 2010 (herzien)
• Harbour porpoise occurrence in relation to the Prinses Amalia-windpark
• Gemini T-0: passive acoustic monitoring and aerial surveys of harbour porpoises. Geelhoed, S. C. V., Friedrich, E., Joost, M., Juhre, H., Kirkwood, R. J., van Leeuwen, P. W., Machiels, M. A. M., Stoeber, N. & Verdaat, J. P., 2015, Den Burg: IMARES. 110 p. (Report / IMARES Wageningen UR; no. C144/15)
• Gemini T-c: aerial surveys and passive acoustic monitoring of harbour porpoises 2015. Geelhoed, S. C. V., Friedrich, E., Joost, M., Machiels, M. A. M. & Stöber, N., 21 Dec 2018, Den Helder: Wageningen Marine Research. 121 p. (Wageningen Marine Research rapport; no. C020/17)
• Quantifying harbour porpoise foraging behaviour in CPOD data: identification, automatic detection and potential application. Berges, B. P. J., Geelhoed, S. C. V., Scheidat, M. & Tougaard, J., 2019, IJmuiden: Wageningen Marine Research. 41 p. (Wageningen Marine Research report; no. C039/19)
• Feasibility of a Passive Acoustic Monitoring (PAM) network for Harbour Porpoises on the Dutch Continental Shelf. Scheidat, M., Geelhoed, S. C. V. & Noort, C. A., 2019, IJmuiden: Wageningen Marine Research. 41 p. (Wageningen Marine Research report; no. C095/19)

Natuurbericht

• Luisteren naar bruinvissen - 27 nov 2009