Uitwerking boerderijvarianten op economie en broeikasgasemissies : Klimaatbestendige akkerbouw op veengronden

Samenvatting

In 2019 is gewerkt aan het opstellen van boerderijvarianten die passen binnen een circulaire en klimaat neutrale maatschappij. Om meer handen en voeten te geven aan de opgestelde boerderijvarianten is er nu een nadere uitwerking en verfijning uitgevoerd. Er zijn zes boerderijvarianten uitgewerkt op broeikasbasemissies en verdiencapaciteit per hectare. Gedurende het proces werd duidelijk dat enkele varianten of maatregelen uit de verkenning van 2019 niet realistisch gezien worden. Deze zijn daarom niet in de boerderij-analyses meegenomen. De volgende zes boerderijvarianten zijn op beide criteria (economie en broeikasgasemissies) beoordeeld en vergeleken met de referentie situatie in het gebied: De Eiwitboerderij, de groenblauwe boerderij, de energieboerderij, de circulaire boerderij, de vezelboerderij en de internetboerderij. Deze varianten zijn afgezet ten opzichte van de referentie situatie; akkerbouw met lage grondwaterstanden tussen de 120-160 cm onder maaiveld, waar zetmeelaardappelen, suikerbieten en zomergerst worden geteeld. De dikkere veenpakketten op deze bedrijven emitteren met de huidige lage grondwaterstanden veel broeikasgassen door de oxidatie van het veen. Doelstellingen vanuit het klimaatakkoord richten zich erop deze uitstoot te verminderen. Dit rapport presenteert inschattingen van mogelijk te realiseren emissiereducties door de toepassing van de boerderijvarianten op deze dikke veenpakketten. Veel varianten passen een ander gewas of maatregel toe op 20% van het bedrijf, omdat aangenomen is dat 20% van het oppervlakte van het bedrijf dikke veenlagen bevat. Daarnaast zijn economische cijfers zijn verzameld voor de verschillende maatregelen en alternatieve gewassen. Deze zijn uitgewerkt op saldo niveau per hectare per jaar en vervolgens toegepast in boerderijvarianten. Uit deze analyse blijkt dat de energie boerderij met zonnepanelen in vaste constructie en een verhoogd waterpeil op 20% van het bedrijf het best scoren op zowel economisch perspectief en broeikasgasemissiereductie. Bovendien worden in deze varianten betere resultaten gerealiseerd dan in de referentie situatie. Ook de internet boerderij presteert redelijk goed, ook al staan daar nog wel flinke investeringen tegenover. De eiwitboerderij zit aan de andere kant van het spectrum; er treedt geen vermindering van broeikasgasemissies op en het saldo per hectare is lager dan in de referentie situatie. De circulaire boerderij en de vezelboerderij zijn in staat de emissies te verlagen, maar leiden tot lagere economische opbrengsten. De groenblauwe variant lijkt qua prestatie veel op de referentie boerderij, maar weet wel andere neveneffecten te realiseren zoals een toename in waterberging en biodiversiteit. De volgende benodigde stappen zijn om de praktische toepasbaarheid te toetsen en de technische en hydrologische haalbaarheid van de varianten verder te onderzoeken via pilots en experimenten.