Zon op dijken : monitoring grasvegetatie onder zonnepanelen op dijken

Samenvatting

Het plaatsen van zonnepanelen op dijken lijkt een goede optie om een bijdrage te leveren aan de productie van duurzame energie. Er zijn veel verschillende PV-systemen, die onderling verschillen in o.a. fundering en type panelen, met voor elk systeem een specifiek effect op de dijk. Aanleg, effect op de vegetatie, beheer en onderhoud zijn aspecten om in ogenschouw te nemen om PV-systemen te beoordelen op geschiktheid voor plaatsing op dijken.In 2020 is een project gestart in Ritthem (spuikom) en op de Knardijk bij Zeewolde om de mogelijkheden en effecten van een aantal opstellingen met zonnepanelen op dijken in kaart te brengen. De aanleg van PV-systemen en bekabeling is een specifiek onderdeel met mogelijke schade aan het talud en de grasmat. Binnen een paar maanden na plaatsing van de zonnepanelen in Ritthem (standaardopstellingen met tafels zoals ook gebruikt op land) was al duidelijk dat de grasmat onder de panelen grote schade opliep. Ook onder de glas/glas-panelen kwam veel te weinig licht om de grasmat op een voldoende kwaliteitsniveau te houden. De combinatie van met name minder zonlicht (reductie tot 90%), een nat najaar en beweiding met schapen zorgde voor een erg open zode met gedeelten van slechts 10% grondbedekking. In het volgende voorjaren en zomers trad geen herstel van de grasmat op. Door de lage opstelling was het onderhoud (maaien) onder de panelen erg lastig. Aanpassing van een aantal opstellingen (lichtreductie maximaal 50%) met minder zonnepanelen in Ritthem zorgde voor een duidelijk herstel van de grasmat. De grondbedekking was met 75 tot 85% nog wel lager dan de gedeelten zonder schaduwwerking van zonnepanelen (grondbedekking van meer dan 90%) en daarmee aan de ondergrens van wat wenselijk is op een dijk. Tevens is waargenomen dat de beworteling als gevolg van de minder licht omstandigheden bij een reductie van 50% licht slechter was in diepte en intensiteit ten opzicht van geen lichtreductie. De opstelling op de Knardijk met betonblokken boven en onderaan de dijk en daartussen hangende panelen aan kabels beïnvloedde de grasmat niet negatief in de beoordelingsperiode van 1 jaar, ondanks de lichtreductie tot 30% op een aantal gedeelten onder de traveeën van hangende panelen. Het maaien van dit dijkgedeelte was wel erg lastig vanwege de kabels en de panelen. Beheerders zijn ook terughoudend, omdat ze geen schade willen aanbrengen aan de opstellingen.