Kansenkaart voor bescherming van koolstofvoorraad en CO2-emissiereductie in natte natuur en multifunctionele klimaatbuffers : Technische achtergrondmemo

Samenvatting

De kansenkaart voor koolstofpotenties van natte natuur is een gezamenlijk product van Wageningen Environmental Research, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en LandschappenNL. De technische uitwerking is gedaan door de auteurs, maar het eindresultaat was niet mogelijk geweest zonder de inbreng van de overige leden van het projectteam. Dat waren Paul Vertegaal (Natuurmonumenten), Boukelien Bos (Staatsbosbeheer), Andre de Bonte (LandschappenNL), Berry Lucas (LandschappenNL) en Wiebe Borren (Natuurmonumenten). De conceptversies van de kansenkaart en de technische achtergrondmemo zijn binnen het projectteam tweemaal uitgebreid besproken (in januari en maart 2020). Het commentaar heeft ons geholpen om de kaart, zo goed als mogelijk, aan te passen aan de informatiebehoeften die er leven bij strategische medewerkers van terreinbeherende organisaties. Speciale dank gaat uit naar Paul Vertegaal, die ook uitgebreid schriftelijk commentaar heeft gegeven op de conceptrapportage. Daarnaast hebben wij het concept in februari 2020 ook voorgelegd aan Gertjan Nabuurs en Erik Arets. Wij danken hen voor deze vrijwillige tijdsinspanning. Tot slot zijn wij de leden van de externe begeleidingscommissie zeer erkentelijk: Peter van der Knaap (LNV), Vincent Lokin (Waterschap de Dommel) en Michelle Talsma STOWA). Bij het maken van deze kansenkaart is er gezocht naar een balans tussen enerzijds de informatiebehoeften bij de beheerders en anderzijds de onzekerheden die er in de wetenschap bestaan over de emissie en vastlegging van broeikasgassen in natte natuur. De kansenkaart moet gezien worden als een eerste hulpmiddel om natuurgebieden te identificeren waar nog extra mogelijkheden zijn om koolstofvoorraden te beschermen of CO2-emissies te reduceren. Daarna kan in een vervolgtraject de stap genomen worden om met lokale gegevens over hydrologie, bodem en vegetatie een hypothese te formuleren over de potentie, uitgedrukt in emissiereductie of te beschermen koolstofvoorraad. Tot slot zijn wij verheugd dat in 2020 een veldpilot zal worden gestart binnen de klimaatenveloppe om hierover meer inzicht te verkrijgen. Ook biedt het vervolg in 2020 de mogelijkheid om lokale casestudies uit te werken aan de hand van de kaart. In het klimaatakkoord wordt naar mogelijkheden gezocht om met ontwikkeling en beheer van natte natuur (o.a. rietmoeras en natte graslanden) de broeikasgasemissies naar de atmosfeer te reduceren, de opname daarvan te bevorderen en belangrijke koolstofvoorraden in hoogveen, laagveen, wetlands en moeras te beschermen. Er is een kansenkaart gemaakt voor de bescherming van koolstofvoorraden in bestaande natte natuur en daarnaast is er een kaart ontwikkeld die de mogelijkheden aangeeft in SNL-gebieden waar nog geen natte natuur is, maar andere vormen van natuur nu bestaan of waar agrarisch natuurbeheer plaatsvindt. De ontwikkelde kansenkaarten geven een eerste inzicht waar er mogelijkheden liggen om broeikasgasemissies te reduceren of netto vastlegging te stimuleren met slim beheer, de aanleg van natte natuur of realisatie van bufferzones rondom de natuur. De kaart kan, in een vervolgstap, vergeleken worden met andere ruimtelijke opgaven, zoals klimaatadaptatie in het waterbeheer (berging, waterconservering etc.) en opgaven voor natuurontwikkeling. Dit combineren van opgaven is een belangrijk inrichtingsprincipe bij de realisatie van natuurlijke klimaatbuffers. In deze studie wordt gebruikgemaakt van kengetallen (emissiefactoren, voorraden, fluxen) voor natte natuur die gebruikt worden in de nationale emissierapportage en die vergeleken zijn met nieuwe informatie uit recent onderzoek. De kansenkaarten zijn verkregen door gegevensbronnen over bodem, hydrologie en vegetatietypen met elkaar te combineren in een GIS-analyse. De kaart is een waardevol hulpmiddel om interessante gebieden te traceren waar vernatting potentie heeft. Nadat deze gebieden zijn geïdentificeerd, dienen nauwkeuriger data voor deze gebieden te worden verzameld om de potentie in mogelijke emissiereducties te kwantificeren. Uit de vergelijking van de gebruikte emissiefactoren voor natte natuur bij de landelijke rapportages en nieuw onderzoek valt op te maken dat de netto koolstofvastlegging voor rietmoeras wordt onderschat. Het is daarom een aanbeveling om de gebruikte emissiefactoren voor rietmoeras in de nationale emissierapportage te heroverwegen en nader te onderzoeken met meerjarig veldonderzoek, welke ook inmiddels gepland zijn.