dr.ir. JA (Anja) Dieleman

Anja Dieleman is (senior) onderzoeker plantenfysiologie bij de business unit Glastuinbouw van Wageningen University en Research. Zij heeft als specialisatie fysiologie van kasgewassen, en heeft in de afgelopen jaren gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe systemen in de glastuinbouw. Deze systemen waren aanpassingen op het gebied van kasklimaat (licht, CO2, temperatuur) en in de manier waarop geteeld wordt (plantdichtheden, snoeistrategie, planttijdstip) en daarin deed zij onderzoek naar groei, productie en onderliggende plantprocessen zoals fotosynthese en verdamping. In de afgelopen jaren heeft zij vooral gewerkt aan de ontwikkeling van energie-efficiente productiesystemen op basis van LED belichting, plant monitoring systemen en de effecten van spectrale samenstelling van het licht op groei en morfologie. Vanaf 2020 werkt zij aan autonome teeltsystemen in kassen, samen met een groot aantal bedrijven. Al het onderzoek dat zij uitvoert is in nauwe samenwerking met telers, (internationale) toeleveringsbedrijven voor de tuinbouw en de overheid.

Werken aan een autonome kas in het AGROS-project

De glastuinbouw speelt een sleutelrol in de productie van verse groenten en fruit voor een groeiende bevolking. De afgelopen decennia zijn de glastuinbouwbedrijven steeds groter geworden en de teelt steeds complexer: telers moeten tegenwoordig de productie balanceren met het gebruik van energie, water en nutriënten. Als klap op de vuurpijl is er schaarste aan geschoolde arbeidskrachten die alle complexe processen in een kas kunnen overzien.

Op dit moment moet een teler voor alle parameters op elk moment de juiste settings bepalen: verwarming, ventilatie, ontvochtiging, zonwering, kunstlicht, gewasbeheeracties, scouting op ziekten en plagen, het inzetten van roofinsecten of precisiespuiten behoren tot de te nemen beslissingen. Een goed opgeleide en zeer ervaren teler kan de meeste aspecten van een dergelijk systeem overzien. Maar binnenkort zullen er wereldwijd te weinig van deze hoogopgeleide telers zijn.

“Wat we nodig hebben, is een autonome kas”, zegt Anja Dieleman, AGROS-projectleider en onderzoeker bij Wageningen University & Research (WUR) Glastuinbouw. “In zo’n kas staat het gewas centraal en wordt de teelt gestuurd op basis van vooraf gestelde doelen. Vereisten zijn uitgebreide kennis van gewasfysiologie, nauwkeurige sensoren die relevante gewaskenmerken kunnen meten, en intelligente algoritmen om de kas autonoom aan te sturen.”

Om een snelgroeiende bevolking in de toekomst te voorzien van verse groenten en fruit, moeten de nieuwe productiesystemen zo worden ontwikkeld dat ze kunnen worden bediend door minder ervaren telers en zelfs door niet-agrarische investeerders, waar ook ter wereld.

In het AGROS-project ‘Naar een autonome kas’ werken onderzoekers van WUR Glastuinbouw samen met businesspartners om volledig geautomatiseerde teelt in kassen te realiseren. Anja: “We hebben stappen gezet van dataverzameling met sensoren tot datagedreven ondersteuning van de teelt, en de ontwikkeling van intelligente algoritmen. Binnenkort hopen we ze toe te kunnen passen en de duurzame productiesystemen voor gezonde en verse voeding verder te verbeteren.”

De toekomstvisie van het onderzoeksteam is een autonome kas waarin de vakkennis van een ervaren teler wordt vervangen door kunstmatige intelligentie. Met nieuwe modelgebaseerde besturingsalgoritmen kunnen de omstandigheden in de kas autonoom worden aangepast om de teeltdoelen te bereiken. Bekijk de video om meer te weten te komen over hun werk.

Toepassing van LED belichting in kunst, gezondheid en in de tuinbouw.

Toepassing van LED belichting in duurzame teeltsystemen.