Sneltesten vogelgriep ondersteunend aan PCR-analyse

Vogelgriep wordt veroorzaakt door een influenzavirus. De ziekte komt zowel bij wilde als gehouden vogels voor in Nederland. Diagnostiek bij Wageningen Bioveterinary Research (WBVR, onderdeel van Wageningen University & Research) voor aantonen van genetische materiaal van vogelgriep vindt plaats met PCR-testen. Een eventueel in te zetten sneltest kan de autoriteiten een eerste indicatie geven ter ondersteuning van klinische symptomen bij vogels. Hiervoor moet een sneltest wel aan specifieke eisen voldoen. In opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) onderzocht WBVR een selectie van gebruiksvriendelijke sneltesten voor influenzavirus op gevoeligheid en specificiteit.

Aantonen virus

In een eerste onderzoek zijn sneltesten gebruikt voor het aantonen van het influenzavirus in laboratoriummonsters. Daarvoor zijn monsters gebruikt met verschillende virusverdunningen van het H5N1 influenzavirus. Uit dit onderzoek zijn de sneltesten geselecteerd die voldoen aan vooraf opgestelde criteria en uiteindelijk het meest gevoelig uit de test zijn gekomen. “Een lastig punt bij alle sneltesten is dat lage hoeveelheden virus resulteert in lichtgekleurde lijnen op de sneltest”, aldus de onderzoekers. Bij gebruik op locatie kunnen zwakke lijnen ongezien blijven, terwijl de monsters toch positief zijn in PCR.

In het laboratorium bleken de drie meest gevoelige sneltesten alle onderzochte influenzavirussen te kunnen aantonen. In dit onderzoek zijn 16 H-subtypen getest, inclusief de hoog- en laagpathogene subtypen H5 en H7. “De testen maken echter geen onderscheid tussen de subtypen”, benadrukken de onderzoekers.

PCR versus sneltest De gevoeligheid en specificiteit van drie sneltesten uit het laboratoriumonderzoek zijn ook getest met monsters van geïnfecteerd pluimvee. De beste sneltest kwam bij geïnfecteerde kippen in 93 procent van de gevallen overeen met de PCR-uitslag. Bij niet-geïnfecteerde kippen was de sneltest in 94 procent van de gevallen correct negatief. De PCR-uitslagen van monsters die positief zijn met de meest gevoelige sneltest, zijn vergeleken met de PCR-uitslagen van positieve pluimveemonsters uit het veld. Uit de vergelijking blijkt dat circa 90 procent van de PCR-positieve veldmonsters positief zou zijn in een sneltest.

Voorwaarden

Het WBVR-onderzoek laat zien dat sneltesten in veel gevallen vogelgriep kunnen aantonen, maar minder betrouwbaar zijn dan PCR-testen. Het ministerie van LNV zet naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek nu in op het verzamelen van meer informatie over het gebruik van de sneltest in het veld. “De sneltesten maken bijvoorbeeld geen onderscheid tussen de subtypen van influenza. Hiervoor moet altijd aanvullende diagnostiek, zoals PCR, ingezet worden. Daarnaast bleek de sneltest in het onderzoek niet altijd de juiste uitslag te geven. Aan het gebruik van sneltesten moeten daarom duidelijke voorwaarden worden gesteld door de autoriteiten”, stellen de WBVR-onderzoekers.