Interview

Eén evaluatietool voor alle duurzaamheidscertificeringsschema's en -labels voor biobased systemen

In een wereld waarin transparantie over de duurzaamheid van producten steeds belangrijker wordt, zijn betrouwbare en robuuste duurzaamheidsnormen essentieel. De huidige Europese industriële biobased systemen kennen een veelheid aan toepasselijke certificeringsschema's en -labels (CSL's) om duurzaamheidseffecten in de biobased waardeketens en handel te traceren. De Europese Commissie moet de effectiviteit, robuustheid en volledigheid van deze CSL's evalueren. Daarom werkt het Horizon Europe-project SUSTCERT4BIOBASED aan de ontwikkeling van een tool, het BIOBASEDCERT Monitoring System (BMS). Geen gemakkelijke taak, zoals coördinator Iris Vural Gursel twee jaar na de start van het project uitlegt.

Iris, je bent coördinator van dit enorme project. Wat was de grootste verrassing waarmee je in de eerste twee jaar werd geconfronteerd?

"Nou, we wisten dat er veel verschillende CSL's bestonden. Maar toch bleek het erg moeilijk om een evaluatietool te maken die ze allemaal recht doet. Sommige CSL's houden slechts rekening met een stukje van de grote duurzaamheidspuzzel, terwijl andere CSL's certificeringen bieden die juist op een breed scala aan indicatoren zijn gebaseerd. Dit stelt ons voor een probleem. Je wilt bijvoorbeeld niet dat het BMS de omgang met sociaal-maatschappelijke factoren evalueert aan de hand van ecolabels die alleen op milieuaspecten zijn gericht. Dat zou een onjuiste evaluatie opleveren. Het is dus een grote uitdaging om een tool te ontwerpen die toepasbaar is op al deze verschillende CSL's."

En is dat gelukt?

"We hebben een mooie manier gevonden om alle CSL's voor biobased systemen te beoordelen, namelijk door aan het begin van het BMS een 'scopebepalende' evaluatie op te nemen. De tool zelf hanteert een integrale benadering waarbij alle drie pijlers van duurzaamheid (dat wil zeggen de milieu-gerelateerde, sociale en economische aspecten) even zwaar wegen, en waarin een aantal circulariteitseisen is opgenomen. Alle schema's kunnen worden getoetst, maar bij de scopebepaling selecteert de gebruiker welke duurzaamheidsaspecten moeten worden meegenomen. Op deze manier worden alleen de duurzaamheidsaspecten geëvalueerd die van toepassing zijn op het betreffende CSL."

Hoe helpt dit onderzoek de circulaire bio-economie?

"Voor een duurzame overgang naar circulaire biobased systemen is het essentieel om de prestaties van de bestaande CSL's te evalueren. Onze tool (het BMS) vergroot de transparantie rond de effectiviteit, robuustheid en volledigheid van bestaande CSL's op de Europese markt. Deze informatie identificeert hiaten en potentiële tekortkomingen, en stimuleert zo eigenaren van CSL’s om hun systemen te verbeteren. Ook kunnen ze hun systemen met de tool eenvoudiger harmoniseren met betrekking tot gemeenschappelijke criteria voor duurzaamheid en governance. Hierdoor wordt een continue verduurzaming van biobased producten bevorderd en wordt de weg vrijgemaakt om deze CSL's als coreguleringsinstrument te gebruiken."

Waar hoop je op in het laatste jaar van dit project?

"We hebben al een conceptontwerp gemaakt van het BMS en dat getest met een eerste set CSL's. Nu willen we de beoogde belanghebbenden nauwer bij het project betrekken, onze bevindingen en inzichten uit het project aan hen voorleggen en hun feedback verzamelen. Hiertoe behoren naast de eigenaren van de CSL’s ook beleidsmakers en actoren in de biobased industrie. Hierdoor wordt het BMS niet alleen verbeterd, maar neemt ook de kans toe dat het in de toekomst buiten het project kan worden toegepast."

Op welk aspect ben je het meest trots?

"Allereerst ben ik heel gelukkig met hoe het BMS zich ontwikkelt. Het is echt een waardevol hulpmiddel om de prestaties van bestaande CSL's op het gebied van duurzaamheid te beoordelen. Maar ik ben ook trots op de samenwerking met onze partners. Oorspronkelijk zouden we in dit project samenwerken met slechts vijf partners binnen het SUSTCERT4BIOBASED-consortium. We ontdekten echter dat ons onderzoek deels overlapte met de twee andere Horizon Europe-projecten die in het kader van dezelfde opdracht werden gefinancierd. Daarom besloten we onze krachten te bundelen en hebben we de cluster BIOBASEDCERT gevormd. Zo kunnen we voortbouwen op elkaars kennis en ervaring, en vermijden we concurrentie. We zijn ervan overtuigd dat dit de kans vergroot dat het BMS ook na onze projecten gebruikt blijft worden. Dit betekent wel dat we nu met ongeveer 25 partners samenwerken. En ik ben heel blij dat dit zo goed uitpakt."

SUSTCERT4BIOBASED is een Horizon Europe-project. Bekijk de video voor meer informatie over het project. Wil je op de hoogte blijven? Meld je aan voor de SUSTCERT4BIOBASED-nieuwsbrief