Nieuws
Sterker en duurzamer: de toekomst van Colombiaanse koffie en palmolie onder de EUDR
Landen als Colombia staan voor grote onzekerheden bij het voldoen aan de EU-verordening tegen ontbossing (EUDR). Vanaf december 2025 moeten bedrijven aantonen dat producten die de EU binnenkomen niet bijdragen aan ontbossing. Uit een recente studie van Wageningen Social & Economic Research (WSER) blijkt dat vooral kleinschalige boeren – met name degenen zonder geografische data – het risico lopen uitgesloten te worden van de EU-markt door hoge kosten en ingewikkelde regels. Tegelijkertijd biedt de EUDR kansen voor duurzamere productie en eerlijkere handel.
Voor Colombia zijn koffie en palmolie belangrijke exportproducten. Meer dan een half miljoen families zijn afhankelijk van de koffieteelt, en de palmoliesector biedt werk aan bijna 200.000 mensen. De EUDR-wetgeving kan op korte termijn grote gevolgen hebben voor boeren en voor de productie- en handelspraktijken van Colombia.
Wat is nodig om aan de EUDR te voldoen?
Het onderzoek, uitgevoerd door WSER in opdracht van de Nederlandse ambassade in Bogotá, brengt in kaart welke acties, controles en risico’s in de productieketen van belang zijn om aan de EUDR-eisen te voldoen. Onderzoeker Maria Naranjo licht toe: “De verwerking van Colombiaanse koffie is complex. Een verwerkingsfabriek kan bonen ontvangen van 15.000 producenten, wat het lastig maakt om de herkomst te traceren. Om aan de EUDR te voldoen, zijn duidelijke richtlijnen, standaardisatie van processen, traceerbaarheidstechnologieën en ondersteuning voor boeren nodig om kosten en technische obstakels te overwinnen.”
Technologieën zoals satellietbeelden, blockchain, barcodes en RFID-tags (Radio Frequency Identification) kunnen helpen om koffie en palmolie te certificeren voor de Europese markt. De Nationale Federatie van Koffieboeren (FNC) heeft met haar SICA-systeem al een stevige basis gelegd. Dit systeem bevat gedetailleerde informatie over plantages en kan koffie terugvoeren tot individuele percelen. Ook de palmoliesector zet stappen, zoals de samenwerking tussen Fedepalma, IDEAM (het Colombiaanse instituut voor hydrologie, meteorologie en milieuonderzoek) en technologiebedrijf Satelligence voor real-time monitoring van plantages. “Initiatieven zoals APSColombia hanteren een verificatiesysteem dat al grotendeels voldoet aan de EUDR-eisen,” zegt Naranjo.
Standaardisatie is ook cruciaal voor een succesvol traceerbaarheidssysteem. Door processen, technologieën en rapportage-eisen te stroomlijnen, kunnen gegevens uit verschillende bronnen eenvoudiger gecombineerd en geverifieerd worden. Dit voorkomt verwarring en inefficiëntie, vooral wanneer producten meerdere schakels in de keten doorlopen. Het is essentieel dat nationale wetgeving wordt afgestemd op de EUDR Due Diligence-eisen als commerciële verplichting, met duidelijke richtlijnen voor alle betrokkenen. “Het gebruik van het burgeridentificatienummer als unieke code in traceerbaarheidssystemen kan bijvoorbeeld helpen om informatiestromen te standaardiseren en vereenvoudigen, waardoor producten nauwkeurig gevolgd kunnen worden van boerderij tot export,” legt Naranjo uit.
Wie draagt de kosten?
Een belangrijke uitdaging in de productieketen is ervoor zorgen dat kleinschalige boeren, vooral degenen zonder geografische data, niet worden uitgesloten van de EU-markt vanwege de kosten en complexiteit van EUDR-naleving. Zonder ondersteuning lopen zij het risico gemarginaliseerd te raken, terwijl de verkoop van producten gelinkt aan ontbossing verschuift naar minder gereguleerde markten, wat duurzaamheid ondermijnt. “Effectieve traceerbaarheid zonder boeren te zwaar te belasten vereist gecoördineerde inspanningen van publieke en private organisaties, coöperaties en overheden,” aldus Naranjo. Dit betekent ook dat kwesties zoals eigendomsregistratie en landrechten moeten worden aangepakt om fraude en uitsluiting te voorkomen. Daarnaast kan de uitbreiding van internetinfrastructuur in landelijke gebieden de informatie-uitwisseling verbeteren.
Innovatieve financieringsmodellen, zoals publiek-private samenwerkingen, het vermarkten van data en op data gebaseerde microkredieten, kunnen helpen om de kosten te dragen. Beleidsmakers kunnen creatieve oplossingen stimuleren door subsidies te verstrekken voor technologieën en zo een brug slaan tussen aanbieders van technologie en boeren.
Naranjo concludeert: “De invoering van de EUDR zal leiden tot structurele veranderingen en grote impact hebben op exportlanden zoals Colombia. Hoewel de regelgeving uitdagingen met zich meebrengt, biedt ze ook een kans om een beter traceerbaar, veiliger en eerlijker systeem op te bouwen voor zowel werknemers als producenten – vooral voor degenen die nu al hoge duurzaamheidsnormen hanteren.”
Meer weten?
Wilt u weten waar de producten en grondstoffen van uw bedrijf vandaan komen? Meld u aan voor het Due Diligence Dashboard, waar we nationale en regionale risico’s voor landbouwproducten inzichtelijk maken aan de hand van 15 duurzaamheidsthema’s.