Nieuws

Inrichtings- en beheerkosten inzaai experiment te Zutphen

article_published_on_label
6 juni 2023

Gemeenten, sportclubs en andere beheerders van grasvelden die de biodiversiteits- en belevingswaarde van hun velden willen verhogen, zullen ook het kostenaspect willen meewegen. Het gaat voor hen om de meest gunstige prijs-kwaliteitverhouding. De voorbehandeling die de hoogste biodiversiteits- en belevingswaarde oplevert zal dan ook niet automatisch de voorkeursbehandeling blijken te zijn.

De proefvlakken in Zutphen zijn voorbewerkt en ingezaaid door Hofmeijer uit Voorst. De kosten per hectare zijn voorgerekend door Hofmeijer. Deze kosten kunnen weliswaar per aannemer verschillen, maar de kostenverhouding tussen de verschillende bewerkingsmethodes zal naar verwachting weinig variëren.

Bewerkingsmethoden

  1. Bodem volvelds pulverfrezen, volvelds inzaaien met brillion (2 handelingen)
  2. Bodem stroken frezen met rijen inzaai (1 handeling)
  3. Bodem wied-eggen, volvelds inzaaien (2 handelingen)
  4. Bodem scalperen, stroken frezen met rijen inzaai (2 handelingen)

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

In deze video worden de verschillende bewerkingsmethoden toegelicht.

Uit onderstaande tabel blijkt dat de totaal kosten van de voorbewerkingsmethodes afnemen in de volgorde 4, 1, 3 en 2. Daarbij zijn de inrichtingskosten voor scalperen en inzaaien met de rijenzaaier (proefvlak 4) liefst 3,5 keer hoger dan voor rijen frezen en inzaaien met de rijenzaaier (proefvlak 2), 3,1 keer hoger dan voor wiedeggen en volvelds zaaien met de Brillion (proefvlak 3) en 1,5 keer hoger dan voor pulverfrezen en inzaaien met de Brillion (proefvlak 1).

Tabel 1. Inrichtingskosten per hectare per proefvlak (opgave aannemer).
Tabel 1. Inrichtingskosten per hectare per proefvlak (opgave aannemer).

Voor het totaalplaatje moet niet alleen worden gekeken naar de eenmalige inrichtingskosten. Ook moet worden gekeken naar de jaarlijks terugkerende beheerkosten. Daarbij gaat het om een vergelijking van het beheer van bloemrijke graslanden met gazons:

  • Bloemrijke graslanden: doorgaans wordt, afhankelijk van de bodemvruchtbaarheid, volstaan met één a twee keer maaien en afvoeren. Het maaien heeft een richtprijs van €330,- per ha per keer (De Jong en Van Raffe, 2022; normprijs o.b.v. terreingrootte 50 x 50 m; bij kleinere eenheden en obstakels zal de richtprijs toenemen). Het afvoeren en composteren van de ca. 7-15 ton versgewicht per hectare kost ca. €30-40 per ton (De Jong en Van Raffe, 2022). Voor de berekening wordt hier uitgegaan van 10 ton/ha a €35/ton, ofwel €350 ha per maaibeurt. Per maaibeurt bedragen de kosten voor maaien, afvoeren en composteren daarmee 330 + 350 = €680/hectare. Uitgaande van gemiddeld 1.5 maaibeurt/jaar wordt dat €1020 ha/jaar.
  • Gazons: deze worden doorgaans 16-20 keer gemaaid. Door verlenging van het groeiseizoen als gevolg van klimaatverandering, dient jaarlijks vaker te worden gemaaid. Het maaien van een gazon heeft een richtprijs van €110/hectare (De Jong en Van Raffe, 2022; normprijs op basis van terreingrootte > 1000 m², bij kleinere eenheden en obstakels zal de richtprijs toenemen).

[1] Voor rijen inzaaien is minder zaad nodig dan bij volvelds inzaaien. De afstand tussen de rijen bepaalt de benodigde hoeveelheid zaad. In de berekeningen is ervan uitgegaan dat de helft minder zaad nodig is dan bij volvelds inzaaien.

[2] De zaaimachines dienen uitgerust te zijn met zaaizaad verdelers welke geschikt zijn voor het nauwkeurig verdelen van biodiversiteitsmengsels.Het
maaisel van gazons wordt doorgaans niet afgevoerd. Uitgaande van gemiddeld 18 maaibeurten wordt dat €1980 ha/jaar.

In tabel 2 zijn de inrichtings- en beheerkosten samengevat. Hieruit blijkt dat de kosten voor een bloemrijk grasland binnen een paar jaar uiteindelijk altijd lager zijn dan voor een gazon. Dat komt omdat er voor een bloemrijk grasland véél minder maaibeurten nodig zijn, waardoor de beheerkosten aanzienlijk lager zijn. De kosten voor rijen frezen en inzaaien met de rijenzaaier (proefvlak 2) en wiedeggen en volvelds zaaien met de Brillion (proefvlak 3) verdienen zich na circa 2 jaar terug. De kosten voor pulverfrezen en inzaaien met de Brillion (proefvlak 1) na circa 3 jaar en voor scalperen en inzaaien met de rijenzaaier (proefvlak 4) na circa 4 jaar.

Tabel 2. Inrichtings- en beheerkosten per hectare per proefvlak of gazon. Er zijn geen inrichtingskosten voor een gazon begroot, omdat wordt uitgegaan van reeds bestaande gazons. De arcering geeft aan in welk jaar de kosten voor het bloemrijk grasland goedkoper zijn geworden dan voor het gazon. Zie bovenstaande tekst voor een toelichting op de gebruikte cijfers.
Tabel 2. Inrichtings- en beheerkosten per hectare per proefvlak of gazon. Er zijn geen inrichtingskosten voor een gazon begroot, omdat wordt uitgegaan van reeds bestaande gazons. De arcering geeft aan in welk jaar de kosten voor het bloemrijk grasland goedkoper zijn geworden dan voor het gazon. Zie bovenstaande tekst voor een toelichting op de gebruikte cijfers.

Conclusies

  • De inrichtingskosten van een bloemrijk grasland kunnen weliswaar aanzienlijk zijn, maar een bloemrijk grasland is uiteindelijk altijd goedkoper dan een gazon, vanwege de veel geringere beheerkosten. De in dit project toegepaste inrichtingsmaatregelen zullen zich daardoor gemiddeld binnen 2 tot 4 jaar terugverdienen.
  • Puur op basis van de beheer- en inrichtingskosten zijn rijen frezen en inzaaien met de rijenzaaier (proefvlak 2) en in mindere mate wiedeggen en volvelds zaaien met de Brillion (proefvlak 3) het gunstigst. Het biodiversiteits- en belevingsonderzoek zal moeten uitwijzen of de prijs/kwaliteitverhouding van deze proefvlakken ook na 2 tot 4 jaar nog het meest gunstig is.