Noordse stormvogels en visaasdiefstal: uitdaging voor visserij en vogelbescherming

De Faeröer Eilanden, gelegen tussen Schotland en IJsland, zijn sterk afhankelijk van inkomsten uit de visserij. In de langelijnvisserij worden lange lijnen met honderden beaasde haken uitgezet om grote vissen dicht bij de zeebodem te vangen.

Bijvangst in langelijnvisserij

Hoewel deze visserij weinig schade toebrengt aan de zeebodem en onbedoelde vissoorten en, vormt ze wel een risico voor zeevogels zoals de noordse stormvogel. Deze vogels volgen vissersschepen vaak in grote groepen en duiken massaal op het aas zodra de lijnen te water gaan. Meestal weten ze het aas zonder problemen te stelen, maar soms raken ze verstrikt aan de haken en verdrinken ze wanneer de lijnen naar de diepte zakken.

Stormvogelmannetjes de dupe van aasdiefstal

Onderzoek door Susanne Kühn en Jan van Franeker van Wageningen Marine Research, in samenwerking met Faeröer collega’s, toont aan dat in de magen van ruim achthonderd stormvogels, verzameld tussen 2004 en 2018, gemiddeld twee stukken visaas werden aangetroffen. In sommige gevallen werden zelfs meer dan tien stukken gevonden.

Daarnaast blijkt dat vooral volwassen mannetjes slachtoffers worden van bijvangst. Broedende mannetjes blijven doorgaans dicht bij hun broedgebied om hun favoriete nestplek te verdedigen. Dit overlapt met de langelijnvisserij die dicht langs de Faeröese kust plaatsvindt, waardoor de kans op interactie met vissersschepen toeneemt.

Kwetsbare broedvogels

Noordse stormvogels kunnen tot wel 45 jaar oud worden en beginnen pas met broeden op hun tiende levensjaar. Ze leggen elk jaar één ei en blijven vaak jarenlang trouw aan dezelfde partner. Het verlies van een partner kan leiden tot mislukte broedseizoenen, waardoor de populatie extra kwetsbaar is.

Stormvogels nemen meer risico’s door voedseltekort tijdens broedseizoen

Tijdens het broedseizoen moeten beide ouders steeds meer voedsel verzamelen om hun kuikens te voeden, terwijl de voedselbeschikbaarheid rondom de kolonies afneemt. Het onderzoek toont aan dat stormvogels in deze periode vaker aas inslikken, wat suggereert dat ze meer risico nemen in hun zoektocht naar voedsel.

Oplossingen bieden win-win voor stormvogels en visserij

Naast de negatieve gevolgen voor stormvogels ondervinden ook vissers nadelen van de bijvangst. Elk stuk gestolen aas vermindert de kans op het vangen van vis. “Zodra vogels zich verstrikken, beïnvloeden ze het zinkgedrag van lijnen, wat de efficiëntie van de visserij verder verlaagt. De kosten kunnen oplopen tot duizenden euro’s per trip wanneer veel vogels de schepen volgen,” zegt onderzoekster Susanne Kühn.

Effectieve oplossingen zijn echter beschikbaar. Beproefde methodes zoals vogelafweerlijnen en gewichten aan haken, die de lijnen sneller buiten het bereik van vogels laten zinken, dragen hieraan bij. Daarnaast kan een aangepaste timing van het uitzetten van de lijnen – bijvoorbeeld door visserijafval op een ander moment te lossen – de bijvangst aanzienlijk verlagen. Volgens Susanne Kühn vergen deze maatregelen aanvankelijk een investering, maar leveren ze zowel ecologische als economische voordelen op: “Een win-win situatie voor stormvogels én vissers!”