Nieuwe ontwikkeling voor de Nederlandse tongvisserij: het waterspraytuig

De Nederlandse tongvisserij verkeert in zwaar weer door stijgende gasolieprijzen en het verbod op pulsvissen. Dit heeft ervoor gezorgd dat de tongvisserij zocht naar alternatieven voor het ‘traditionele’ boomkortuig met wekkers. Deze techniek maakt gebruik van kettingen die over de bodem worden voortgetrokken om zo tong, schol en andere platvis op te schrikken en op te vangen in het net. Bij deze vorm van vissen is er, in vergelijking met pulsvissen, meer bodemberoering, meer bijvangst van ondermaatse vis er is er sprake van een hoger brandstofverbruik.

De ontwikkeling van alternatieve vistuigen

Vissers, rederijen en onderzoekers van Wageningen Marine Research ontwikkelen vanaf 2019 alternatieve vistuigen om de Nederlandse tongvisserij toekomstperspectief te bieden. Een veelbelovend alternatief tuig maakt in plaats van kettingen gebruik van waterspray om vis van de zeebodem op te schrikken: het waterspraytuig (schema 1). Dit vistuig is speciaal ontworpen om doelsoorten zoals tong en schol te vangen, en tegelijkertijd het brandstofverbruik om het vistuig voort te trekken te verminderen. Het verminderen van brandstofverbruik heeft ook direct een positief effect op de voetafdruk van tongvisserij; minder CO2- en stikstofuitstoot.

Tijdens de eerste proeven, uitgevoerd tussen 2019 en 2021, zijn er verschillende uitvoeringen zowel op zee als in het lab getest. Hierbij zijn onder andere variaties in waterdruk, type spuitmond, vaarsnelheid en spuitrichting onderzocht. Tijdens deze testen werden de vangsten van het bakboordtuig en het verbeterde stuurboordtuig vergeleken. Hierbij bleef een van beide tuigen gelijk en kon deze goed worden vergeleken met het andere tuig met de nieuwe aangebrachte variatie.

De vangst van de waterspraytuigen werd ook vergeleken met kotters die met traditionele tuigen in dezelfde gebieden visten. Er zijn ook vergelijkingen gemaakt met andere innovatieve tuigen en het pulstuig. De voorlopige resultaten van deze proeven laten zien dat het waterspraytuig potentie heeft om in de toekomst brandstofverbruik te verminderen, maar dat de vangsten nog wel verbeterd moeten worden om deze techniek ook economisch rendabel te maken.

Resultaten en doorontwikkeling

Het eerste prototype waterspray is een gemixt succes, met potentie voor verbetering. Met de kennis die is opgedaan tijdens dit traject is een tweede versie gemaakt; het waterspraytuig 2.0. Deze zal waterspray in een V-vorm in het tuig toepassen in plaats van de eerder geteste vierkante vorm (zie figuur 2). In theorie zullen de opgeschrokken vissen naar het midden van het net moeten zwemmen om daar makkelijker te worden gevangen. Dit zal hopelijk de vangsten verbeteren en het tuig commercieel interessanter maken voor de toekomst. Het prototype met de V-vorm is inmiddels gebouwd, en zal binnenkort op zee uitvoerig worden getest.

Er wordt in het watersprayproject ook onderzoek gedaan naar de penetratiediepte van de waterspray in vergelijking met een boomkortuig. Hiervan zijn nog geen resultaten bekend. Verwacht wordt dat door de afwezigheid van wekkerkettingen het waterspraytuig een minder mechanische impact op het bodemleven heeft.

De ongewenste bijvangst van het waterspraytuig is vergelijkbaar met die van de boomkor. De ontwikkeling van het waterspraytuig richt zich voorlopig op een alternatieve stimulans om vissen het net in te laten zwemmen. Mocht deze techniek toekomstperspectief bieden, dan kunnen er vervolgstappen genomen worden om bijvangsten te verminderen. Dit kan behaald worden door de lagere vissnelheid van het waterspraytuig: 4,7 knopen vergeleken met 6 knopen van wekkertuigen. Door de lagere snelheid kunnen vissen in het net langer meezwemmen en kan er met bijvoorbeeld scheidings- of ontsnappingspanelen selectie op basis van gedrag of grootte plaatsvinden.