Project

Monitoring schelpdierbestanden

De monitoring van schelpdierbestanden vormt de basis voor het Nederlands beleid ten aanzien van de exploitatie van schelpdieren. Het beleidsbesluit Schelpdiervisserij 2005-2020 vormt de basis van het Nederlandse beleid ten aanzien van de exploitatie van schelpdieren. Voor de vergunningverlening voor schelpdiervisserij vormt de monitoring van schelpdierbestanden een belangrijke basis. Dit besluit zal tot de update in de loop van 2021 beschikbaar is, ook in 2021 van toepassing zijn.

Sinds 2015 is de verplichte toetsing van nieuwe aquatische soorten voor aquacultuur in dit project ondergebracht. Met het afstoten van de aquacultuur expertise door WMR, zal bij een eventuele toetsing expertise binnen WUR moeten worden ingehuurd.

Projectdoelstelling

De primaire doelstelling is het schatten van de bestandsomvang van schelpdiersoorten die geëxploiteerd worden. De bestandsschatting dient om vast te kunnen stellen of, en hoeveel, er gevist mag worden. Een secundaire doelstelling is het kunnen evalueren van effecten van schelpdiervisserij, en veranderingen in visserij beleid, op de schelpdierpopulaties.

Werkwijze

Door middel van bestandsopnamen worden hoeveelheden, ruimtelijke verspreiding en samenstelling van een aantal schelpdierbestanden in de Nederlandse kustwateren en estuaria vastgelegd. Het betreft bestanden van mosselen (Mytilus edulis), kokkels (Cerastoderma edule), Japanse oesters (Crassostrea (Magallana) gigas) en Filipijnse tapijtschelpen (Ruditapes philippinarum) in Waddenzee en/of Deltawateren en van commer­cieel interessante soorten in de Nederlandse kustzone, zoals de halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata) en de zwaardschede (Ensis sp.). De gebruikte methodieken omvatten bemonsteringen van de zeebodem, en het inmeten van droogvallende banken met GPS. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende schepen, satellietbeelden, een inspectievlucht, en informatie van vissers en toezichthouders.

Voor het onderdeel ‘Toetsing nieuwe aquatische soorten voor aquacultuur’, geeft een kweker vooraf informatie over het kweeksysteem en de te houden vissoort, waarover WMR advies geeft. De Minister van LNV oordeelt (mede op basis van een advies van WMR) of de aanvraag voldoende onderbouwd is en verleent daarna al dan niet de gevraagde ontheffing. Tijdens de ontheffingsperiode dient de kweker een compleet welzijnsdossier aan te leggen.

Projectresultaat

Het project levert schattingen over de omvang, ligging en verspreiding van verschillende schelpdierbestanden in de Nederlandse kustwateren (Noordzee, Waddenzee, Westerschelde, Oosterschelde, Veerse Meer en Grevelingenmeer) in termen van totale en oogstbare biomassa.

Voor het onderdeel ‘Toetsing aquatische soorten voor aquacultuur’ wordt de verzamelde informatie tijdens de experimenteerfase in een audit beoordeeld. Een onafhankelijke deskundigencommissie beoordeelt vervolgens het dossier en het auditrapport conform het RDA advies. Bij goedkeuring komt de soort op de lijst van voor productie te houden dieren. Bij een negatief besluit en na het verstrijken van de ontheffingstermijn dient de kweek van de betreffende soort te worden stopgezet.

Producten

  • Uitvoeren van de geplande surveys;
  • Bijdragen aan de rapportage over het afgelopen jaar;
  • Bijdragen aan de planning voor het komende jaar;
  • Project-inhoudelijke bijdragen aan website van Wageningen Marine Research, CVO, KennisOnline en De Schelpdiermonitor;
  • Update van de werkprocedures en protocollen (o.a. jaarlijks bijwerken handboek);
  • Rapporten en brieven:
  • WOT Schelpdieren lopende jaar: een overzicht van alle bestandsschattingen met de belangrijkste resultaten, waarbij enkele onderwerpen inhoudelijk verder worden uitgewerkt (bijvoorbeeld: zomersterfte van kokkels, of de opkomst van de Filipijnse tapijtschelp);
  • Brieven met voorlopige schattingen, kort na de betreffende survey, voor:
  • Mosselen en Japanse oesters op de droogvallende platen van de Waddenzee, Oosterschelde en Westerschelde in het voorjaar: Arealen en bestanden;
  • Het kokkelbestand in de Nederlandse kustwateren;
  • Schelpdieren in de Nederlandse kustzone;
  • Schelpdierbestanden in het Veerse Meer en het Grevelingenmeer;
  • Het bestand van zwaardschedes in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee.
  • Actualisatie van het handboek bestandsopnamen schelpdieren WOT;
  • Voor de mosselbanken in de Waddenzee en de oesterbanken in Waddenzee en Delta wateren wordt jaarlijks een kaart met contouren bijgewerkt met de nieuwste resultaten van het inmeten. De gege-vens worden op aanvraag geleverd aan TMAP en vormen een bijdrage voor de Quality Status Reports.

Publicaties

De resultaten van de bestandsopnamen zijn te zien in de Schelpdiermonitor. Nieuwsberichten van de Wettelijke taken Visserijonderzoek zijn te vinden op de website van Wageningen Marine Research.