Project

LobStAR (Bestandsschatting- en beheer Oosterscheldekreeft)

Het project LobStAR is een partnerschap tussen onderzoek en de kreeftenvissers in de Oosterschelde. We gaan samen aan de slag met het ontwikkelen van een innovatief kennissysteem voor een bestandsschatting, die na afloop door de sector zelf kan worden voortgezet. Goede kennis over de ontwikkelingen in het kreeftenbestand vormt de basis voor duurzaam beheer en de toekomst van deze voor Nederland unieke visserij.

Samenwerking tussen onderzoekers en vissers

De kleinschalige, seizoensmatige visserij op kreeften (Homarus gammarus) in de Oosterschelde is uniek in Nederland. Het kreeftenbestand kent pieken en dalen door natuurlijke factoren, maar de laatste jaren ziet een deel van de vissers en duikers minder kreeften. Het is echter niet duidelijk of het kreeftenbestand inderdaad een structurele neerwaartse ontwikkeling laat zien en, zo ja, wat dan daarvoor dan de oorzaken zouden zijn. De kreeftenvissers hebben via de Vereniging van Beroepsvissers Oosterschelde, Westerschelde en Voordelta (OWV) ingezet op het versterken van het visserijbeheer via hun eigen visplan. Een goede bestandsschatting is hiervoor van belang. Inzicht in de status van het kreeftenbestand ontbreekt echter. Ook wil OWV met overheid en andere belanghebbenden in gesprek over de ontwikkelingen van het kreeftenbestand en mogelijke extra beheermaatregelen baseren op wetenschappelijke gegevens.

Een adequate bestandsschatting vormt de basis voor duurzaam visserijbeheer. Voor een kleinschalige visserij als die op Oosterscheldekreeft is de financiering van een bestandsschatting die door wetenschappers wordt uitgevoerd, niet haalbaar zonder projectsubsidies. Het nadeel van projectsubsidies is dat deze meestal tijdelijk zijn, terwijl voor een goede bestandsschatting ieder jaar gegevens moeten worden verzameld; dus ook na afloop van de projectsubsidie. De sleutel voor een toekomstbestendige bestandschatting ligt daarom in een methode waarbij vissers zelf op een efficiënte, praktisch werkbare manier representatieve gegevens verzamelen die in een eenvoudig databeheersysteem worden ingevoerd. Vervolgens worden overzichten en ontwikkelingen van vangsten over tijd, dan jaarlijks automatisch gegenereerd. De hoofddoelstelling van het project LobStAR is om via een intensieve samenwerking tussen vissers op Oosterscheldekreeft (Lobster) en onderzoekers een innovatief kennissysteem te ontwikkelen voor een bestandsschatting (Stock Assessment), die na afloop van het project eenvoudig en met beperkte kosten kan worden voortgezet door OWV. Deze biedt de basis en handvatten voor maatregelen gericht op duurzaam bestandsbeheer (Regulatory approaches).

Wat zijn de kernvragen van het project?

Hoe steekt de biologie van de Oosterschelde kreeft in elkaar?
Hoe zetten we eenvoudig systeem voor de automatische registratie van vangsten op?
Hoe ziet een eenvoudige bestandsschatting voor Oosterscheldekreeft er uit?
Hoe ziet een databeheersysteem en -rekenapplicatie er uit die door de sector zelf kan worden bediend?
Welke kennis hebben de kreeftenvissers en hoe kunnen we die inzetten voor de bestandsschatting en het visserijbeheer?

Deze vragen worden in afzonderlijke, samenhangende werkpakketten aangepakt.

Biologie van de kreeft

Informatie over groei, reproductie en sterfte van Oosterscheldekreeft is van groot belang voor de bestandsschatting. Ook is deze informatie bruikbaar voor kreeftenvissers bij het nemen van beslissingen met betrekking tot de planning en uitvoering van hun visserijactiviteiten.

Via experimenten in het laboratorium en in het veld brengen we de biologie van de kreeft in kaart. In het laboratorium kijken we bijvoorbeeld naar het basale energieverbruik van de kreeften en de relatie tussen activiteit en temperatuur. In het veld worden in de visgronden met behulp van vissers kreeften voorzien van een merkje en teruggezet. Op die manier kunnen we (bij terug vangst van de gemerkte kreeft) de individuele groei van de kreeften volgen en meer inzicht krijgen in de migratie van de kreeften in de Oosterschelde.

CatchCam voor automatische vangstregistratie

Voor een bestandschatting hebben we goede informatie nodig over de vangsten. Het gaat dan bijvoorbeeld over hoeveel kreeften er worden gevangen, zijn het mannetjes of vrouwtjes, hoe lang zijn ze? Aan boord van de kleine kreeftenscheepjes is het voor de vissers lastig om iedere kreeft te meten, het geslacht te bepalen en alle gegevens te noteren. Daarom ontwikkelen we een vangstregistratieproces dat bestaat uit een systeem aan boord dat zowel visserijinspanning als vangstinformatie registreert. De gevangen kreeft wordt onder een camera gelegd. De camera registreert de vangstlocatie en maakt een foto. Met behulp van automatische beeldherkenning kan een computer later automatisch bepalen hoe groot de kreeft was en of het een mannetje of een vrouwtje was. De camera maakt alleen een foto van de vangst en dus niet van de mensen aan boord. Deze zogenaamde “CatchCam” opereert zo veel mogelijk autonoom, zodat het minimum aan extra handelingen voor de visser met zich meebrengt. Op die manier ondervinden de gebruikelijke porcessen aan boord geen hinder.

Download infographic

Bestandsschatting

We brengen in kaart welke gegevens al verzameld zijn en hoe, en welke inspanning nodig zou zijn om een gegevens set te verkrijgen die bruikbaar is voor een bestandsschatting. Ook onderzoeken we welke methodes voor bestandsschattingen gebruikt kunnen worden met deze bestaande gegevens. Vervolgens beoordelen we wat de historische ontwikkeling van het bestand is op basis van bestaande gegevens en de huidige status op basis van gerichte gegevens die in het project worden verzameld.

Dataopslag en -applicatie

In de opzet van dit project is de sector de initiator en drijvende kracht achter de informatievoorziening van de visserij. Dit concept is uniek in vergelijking met de conventionele, door de overheid gestuurde, monitoringsprogramma’s. Door het verschuiven van eigenaarschap met behulp van technologie ondersteunen we verschuivingen in verantwoordelijkheden in monitoring en beheer van overheid naar sector. We kijken of het mogelijk is de automatische geregistreerde vangstinformatie aan boord vast te leggen in een database die door de sector zelf kan worden beheerd. Ook kijken we of het mogelijk is een applicatie te ontwikkelen die eenvoudig overzichten van de bestandsontwikkeling kan genereren. Tenslotte kijken we welke randvoorwaarden nodig zijn voor de Zeeuwse kreeftensector om een dergelijk nieuw concept (een door de sector gedragen visserij-informatiesysteem) voor een langere periode te kunnen onderhouden.

Inzet van visserskennis

Voor een duurzame visserij op de kreeften in de Oosterschelde is het belangrijk een goed beeld te hebben van de ontwikkeling van de bestanden. Hiervoor is zijn biologische gegevens nodig en vangstgegevens van alle maten kreeft die vervolgens worden gekoppeld aan de visserijinspanning. Het opbouwen van een tijdsreeks aan kwantitatieve gegevens om een bestandsschatting te doen, zal enige jaren duren. Vissers hebben echter zelf ook veel kennis over de biologie van de kreeft, de historische ontwikkelingen in de vangsten en veranderingen op. Deze lokale ervaringskennis is een belangrijke bron van informatie om het inzicht in bestandsontwikkelingen te verbeteren. Door informatie van vissers en onderzoekers te combineren, kunnen we op kortere termijn een kwalitatief beeld van de bestandsontwikkeling krijgen; informatie van vissers meenemen in de wetenschappelijke gegevensverzameling; en de cijfermatige bevindingen uit de bestandsschattingen te vergelijken met de beoordeling op basis van de ervaringskennis van vissers en hier gezamenlijke duiding aan geven. Kennis van vissers zal worden verzameld via interviews, gerichte werksessies en een jaarlijkse enquête over ontwikkelingen in de vangstsamenstelling.

Begeleidingscommissie

Ook andere partijen hebben een belang bij systematisch verzamelde kennis over de ontwikkeling van het kreeftenbestand. De dialoog over de bestandsontwikkeling en eventuele beheermaatregelen heeft baat bij gedeelde, gevalideerde kennis. Daarom is voor het project wordt een begeleidingscommissie ingesteld, die bestaat uit de onderstaande partijen: Stichting Anemoon; Stichting Promotie Oosterscheldekreeft; United Fish Auctions; en Stichting Nationaal Park Oosterschelde.