Nieuws

DNA-metabarcoding maakt dieetdiversiteit van Arctische zeevogels zichtbaar

article_published_on_label
19 augustus 2024

Veel Arctische soorten, van dierlijk plankton tot vis, gebruiken vet als antivries en energieopslag, wat hen voedzamer maakt voor hun predatoren dan soorten uit zuidelijkere wateren. Door klimaatverandering dringen echter steeds meer Atlantische soorten door tot de Arctische wateren. Deze veranderingen in de voedselsamenstelling kunnen de overleving en het welzijn van zeevogelkolonies op Spitsbergen bedreigen. Volgens een publicatie in Polar Biology is DNA-metabarcoding een zeer geschikte methode om deze verschuivingen in voedselpatronen te volgen.

Het verdwijnen van zee-ijs, dat in het voorjaar normaal zorgt voor veel voedsel, verergert de situatie. Dit leidt tot minder broedsucces en zet de populaties onder druk.

Aanpassingsvermogen

Zeevogels eten vooral vis en kreeftachtigen, en elke soort heeft zo zijn eigen specifieke voedselgewoonten en voorkeuren. Een belangrijke onderzoeksvraag is in hoeverre zeevogels hun eetgewoonten kunnen aanpassen aan de gevolgen van klimaatveranderingen. Dat blijkt echter lastig te onderzoeken, omdat ze hun voedsel ver op zee en onder water zoeken, buiten het zicht van onderzoekers.

Kortbekzeekoeten en een kleine alk keren terug van hun voedseltocht op zee naar de broedkolonie. Door Joep de Leeuw
Kortbekzeekoeten en een kleine alk keren terug van hun voedseltocht op zee naar de broedkolonie. Door Joep de Leeuw

DNA-analyse poepmonsters opent deuren

De snelle vooruitgang in DNA-analyse opent volgens Joep de Leeuw, onderzoeker bij Wageningen Marine Research, nieuwe mogelijkheden. “Tijdens een Nederlandse wetenschappelijke expeditie naar Spitsbergen in 2022 (Science Expedition Edgeøya Svalbard) verzamelden onderzoekers poepmonsters van verschillende zeevogelkolonies, en lieten deze in een gespecialiseerd laboratorium onderzoeken op genetische codes van het DNA van de voedselresten. De resultaten lieten zien, dat je met een paar monsters, goed kunt achterhalen welke vissoorten zeevogels als drieteenmeeuwen, kortbekzeekoeten en kleine alken eten.”

Op een stuk plastic onder de nesten kunnen gemakkelijk poepmonsters worden verzameld. Door Joep de Leeuw
Op een stuk plastic onder de nesten kunnen gemakkelijk poepmonsters worden verzameld. Door Joep de Leeuw
Drieteenmeeuwen broeden op overhangende kliffen. Door Joep de Leeuw
Drieteenmeeuwen broeden op overhangende kliffen. Door Joep de Leeuw

Kleine alken blijken ook veel vissoorten te eten

Het was verrassend om te ontdekken dat kleine alken, die normaal gesproken vooral bekend staan om hun voorkeur voor dierlijk plankton en kleine kreeftachtigen, ook veel verschillende vissoorten eten. Hoewel dit niet direct uit het DNA blijkt, is het waarschijnlijk dat ze kleine, jonge vissen consumeren die, net als het dierlijk plankton, vrij in de waterkolom zwemmen.

Tot nu toe werd vis in het dieet van kleine alken nauwelijks of vaak niet herkenbaar als soort aangetroffen. Die verscheidenheid aan vis roept volgens Joep de Leeuw een reeks spannende vragen op: werd die diversiteit aan vissoorten in het dieet met conventionele methoden niet herkend, of is dat een recent gevolg van klimaatveranderingen die kleine alken tot andere voedselkeuzes dwingen?

Nauwkeuriger identificatie van kreeftachtigen in het dieet van kleine alken

Naast vis werden in deze studie, zoals verwacht, ook diverse kreeftachtigen geïdentificeerd. Het vermoeden bestaat dat de methoden voor het nauwkeuriger identificeren van kreeftachtigen met DNA metabarcoding verder verbeterd kunnen worden. Dat stukje in de puzzel van mogelijke veranderingen in voedselgewoonten van kleine alken staat op de onderzoeksagenda voor de komende maanden.