Staartbijten voorkomen bij varkens

• Een laag eiwitgehalte in het voer verhoogt risico op staartbijten.
• Een hoog tryptofaangehalte in het voer resulteert in minder staartbijten en rustigere dieren.
• Beperkt voeren, te lage energieopname en onvoldoende verzadiging kunnen leiden tot staartbijten.
• Fermenteerbare vezels in het voer verminderen manipulatief gedrag, waaronder staartbijten.
• Competitie rond voeren door beperkt voeren of te weinig eetplaatsen kan leiden tot staartbijten. Onbeperkt voeren en meer vreetplaatsen kunnen staartbijten verminderen.
• Storingen in de voer- en/of drinkwaterinstallatie zijn risicofactoren voor staartbijten.

Deze factoren verhogen de kans op staartbijten:

• Volledig of grotendeels roostervloer
• Hoge temperatuur
• Tocht
• Beperkt aantal vreetplaatsen
• Te weinig afleiding in het hok
• Overbezetting
• Lege voerbakken bij de gespeende biggen
• Verstopte drinknippel

Zorg voor:

• Voldoende inhoud in de afdeling
• Geïsoleerde ligvloeren
• Minimaal één keer per jaar klimaatcheck

Voorkom:

• Hoge temperatuurschommelingen binnen een etmaal, automatische correctie op bandbreedte op basis van buitentemperatuur
• Windinvloed, regelbare luchtinlaat
• Hoge concentraties aan CO2 en NH3, voldoende ventilatie en voorkom hokbevuiling
• Hittestress

• Staartcouperen geeft een wond waardoor bacteriën naar binnen kunnen dringen die tot abcessen kunnen leiden. Ditzelfde geldt voor staartbijten.
• Een lagere gezondheid kan de prikkel zijn voor een uitbraak van staartbijten.
• Een verminderde gezondheid leidt tot frustratie en een toename in onderzoekend gedrag. Als afleidingsmateriaal ontbreekt, kunnen hokgenoten slachtoffer zijn.
• Zieke dieren lopen minder snel weg en kunnen daardoor sneller slachtoffer van bijten worden.
• Achterblijvers kunnen door een hoger stress of frustratieniveau bijter worden.
• Verder is de kans groter dat in dat toom later staartbijten optreedt wanneer er al in de kraamstal bijtpuntjes aan de staarten te zien zijn.

Ras

Staartbijtgedrag blijkt deels erfelijk te zijn, hoewel er wel rasverschillen bestaan.

Directe fokwaarde

Een hoge genetische productie bijvoorbeeld voor een snelle groei, een hoog percentage voor mager vlees en een grote toom, is een risico voor het ontwikkelen van ongewenst bijtgedrag.

Indirecte fokwaarde

Varkens verschillen in hun effect op de groei van hun hokgenoten, dit effect blijkt erfelijk te zijn. Varkens met een positief effect op de groei van hun hokgenoten (ofwel de hokgenoten groeien harder dankzij hen) beschadigen hun hokgenoten minder en gebruiken ook minder verrijkingsmateriaal.

Toepassing

Fokken tegen ongewenst bijtgedrag blijkt deels mogelijk. Let wel, de erfelijkheidsgraad wordt relatief laag geschat.

Vorm

Verrijkingsmateriaal is aantrekkelijk voor varkens als het complex, te vervormen, manipuleerbaar, en kapot te maken is, én het af en toe ook een (kleine) eetbare beloning geeft.

Verstrekking

Verrijking blijft aantrekkelijk als het regelmatig vernieuwd wordt en schoon is, én het is belangrijk dat zoveel mogelijk – idealiter alle - aanwezige varkens tegelijkertijd met de verrijking bezig kunnen zijn.

Plaats

Verrijkingsmateriaal kan het beste dicht bij de grond - idealiter zelfs op de grond - aangeboden worden. Varkens houden hun snuit namelijk meestal dicht bij de grond, ze hebben moeite hun kop (langdurig) omhoog te houden doordat ze een korte nek hebben.

Nut

Verrijking helpt om het overgrote deel van ongewenst bijtgedrag te voorkomen én tijdig te signaleren; verbruiken de varkens ineens méér van het materiaal dan normaal? Dit kan wijzen op een onderliggend probleem en een voorbode zijn voor bijtgedrag.

Als varkens zich veel wenden tot afleidingsmateriaal, dan kan dat dus ook een signaal zijn dat er iets in de omgeving of in het varken niet in orde is.