Inzicht in voederwaarde vers gras is essentieel

Het monster nemen we elke maandag van het perceel waar de koeien op dinsdag grazen. Het gras wordt vanaf een hoogte van 7 cm afgesneden, omdat dit het gedeelte is wat de koeien ook eten. Waarom niet vanaf 5 cm? Omdat we op De Marke Nieuw Nederlands Weiden (NNW). Bij dit beweidingssysteem komen de koeien na zes dagen weer terug in hetzelfde perceel en eten hierdoor het gras iets hoger af. Bij omweiden is de vuistregel dat koeien grazen tot 5 cm. Vanaf 23 augustus is er begonnen met zomerstalvoeren. Vanaf deze datum is ook dit gras bemonsterd.

In de bijlage geven de figuren verschillende voederwaardekernmerken weer in de tijd en jaartal.

VEM topper

Wat wederom opvalt, is dat vers gras echt een VEM topper is. Het VEM-gehalte in het voorjaar was zowel in 2021 als in 2022 hoog (>1000). Dit komt door de hoge verteringcoëfficiënt (VCOS >85%) en het hoge suikergehalte (>20%). Gedurende het jaar daalt de VEM-waarde. Toch is er een aanmerkelijk verschil tussen 2021 en 2022. In 2021 bleef de VEM-waarde constant rondom 1000, waarbij de VEM-waarde in 2022 soms onder de 900 zakte. De oorzaak is niet een verschil in NDF-, suiker- of eiwitgehalte, maar een verschil in VCOS. De VCOS was in 2022 3 punten lager dan in 2021. Dit betekent dat de verteerbaarheid 3% lager was. De VEM wordt berekend op basis van de verteerbaarheid van NDF, suiker, ruw eiwit, ruw vet en overige koolhydraten. (Bron: zie bijlage, pagina 29.)

NDF-gehalte

Het NDF-gehalte zie je fors stijgen vanaf de zomer en daalt weer in het najaar. Het NDF-gehalte was in 2021 hoger dan in 2022. Dit komt, doordat het aanbod gras in het weiland hoger was in 2021. Daardoor aten de koeien relatief meer stengel dan in 2022. In de stengel is het NDF-gehalte relatief hoog. Het ruw eiwitgehalte maakt een S-curve. Deze daalt begin april van 200 g/kg naar 160 g/kg en stijgt dan licht tot een niveau van 240 g/kg in augustus. In september zien we het ruw eiwitgehalte weer dalen tot een niveau van 180 g/kg ds. In 2022 was het ruw eiwit in de zomer lager als in 2021 Dit komt door de droogte, waardoor mineralisatie beperkt werd. Op 7 september viel er 7,6 mm neerslag en vanaf deze datum schiet het ruw eiwit fors omhoog. De mineralisatie in de bodem kwam weer opgang en dit vertaalde zich in een stijging van het ruw eiwit.

Let op, deze gegevens kunt u niet één op één vertalen op uw eigen bedrijf. De Marke heeft een schrale zandgrond, waarbij minder stikstof vrijkomt uit mineralisatie en we passen Nieuw Nederlands Weiden toe, waarbij het gras wordt begraasd tussen de 10-14 cm. Hierbij bevat het gras voornamelijk blad en is hierdoor hoger in voederwaarde dan gras welke in een later stadium wordt begraasd.

Een stukje theorie

DairyNZ, een Nieuw-Zeelands onderzoek- en adviesorganisatie, maakte enkele praktische overzichten over ‘’grasland science’’. In figuur 1 worden de verschillende ‘’Leaf stages’’ weergegeven. Een vuistregel is dat gras altijd drie volgroeide blaadjes heeft. Wanneer het vierde blad begint met groeien, begint het eerste blad met afsterven. Gras kan nog zeker verder doorgroeien, waarbij de nieuwe blaadjes langer worden, maar het worden er niet meer. De voederwaarde zal langzaam lager worden, doordat de plant meer stengel en dode blaadjes bevat. De verschillen in voederwaarde van grascomponenten wordt weergegeven in tabel 1. Blad heeft een VEM van 1100 en afgestorven blad heeft een VEM van 605. Dit is de reden van ze in Nieuw-Zeeland het gras proberen te grazen tussen het tweede en derde bladstadium. Dit is weergeven in figuur 2 met het ‘’Target Grazing Window’’. Op De Marke proberen we met NNW rond het tweede bladstadium het gras te begrazen. Bij omweiden probeer je bij het derde bladstadium het gras te begrazen. Met NNW benut je niet de maximale groei van gras, omdat telkens de topjes worden begraasd en je het gras niet de kans geeft om zicht volledig te ontwikkelen tot het derde bladstadium.

Bron: https://www.dairynz.co.nz/media/2634153/perennial-ryegrass-grazing-guide-web.pdf