Nieuws
Afbouw derogatie: Impact op melkveebedrijven
Met ingang van 2026 wordt de derogatie van de EU Nitraatrichtlijn afgebouwd, waardoor melkveebedrijven beperkt worden tot het plaatsen van 170 kg stikstof (N) per hectare uit dierlijke mest. Binnen het project Koeien & Kansen is onderzocht wat de gevolgen hiervan voor melkveehouders en hun bedrijven zijn. Het onderzoek, gebaseerd op enquêtes, een rondetafelgesprek met bedrijfsadviseurs en een pilot met twee bedrijven, biedt inzicht in de aanpassingen die voorzien worden bij het wegvallen van derogatie.
Resultaten van de enquête
Uit een verkenning op basis van enquête, ingevuld door alle deelnemers en bedrijfsadviseurs, blijkt:
- De meeste bedrijven verwachten geen verandering in bedrijfsareaal, tenzij er regionale mogelijkheden voor grondruil met akkerbouwer zijn.
- Bijna de helft voorziet een gelijkblijvende veestapel, terwijl een derde een afname en 17% een toename verwacht. Dit hangt samen met de kosten van mestafvoer en de behoefte aan hogere melkinkomsten.
- De beweidingsduur zal afnemen om mest te verzamelen. Duurzaamheidsprogramma’s kunnen deze afname echter beperken.
- Ruim 80% zoekt nieuwe afnemers voor mest en bijna de helft verwacht een toename van mestopslagcapaciteit.
- Er is een brede verwachting dat het bemestingsniveau zal afnemen. Mogelijke oplossingen zijn het beter benutten van nutriënten uit dierlijke mest, meer gebruik van kunstmest, en N-binding uit de lucht naar gewassen.
- Het aandeel bouwland neemt toe, vooral door meer maisteelt. Naar verwachting zal ook het gebruik gewasbeschermingsmiddelen toenemen. Ook neemt het aandeel kruidenrijk grasland toe.
- Het aandeel mais in het rantsoen neemt toe, ten koste van gras. Bijna 60% verwacht meer eiwitrijk krachtvoer nodig te hebben.
- De bedrijfskosten zullen stijgen, variërend van €20K tot €50K extra voor mestafvoer en kunstmestaankoop. Een kostenstijging van 3 cent per kilogram melk is berekend.
Economische gevolgen
De pilot toonde aan dat het inkomen van een zandbedrijf in 2023 met meer dan €29.000 daalde door het wegvallen van de derogatie. Voor een bedrijf op rivierklei was dit ruim €37.000,-. Belangrijkste kostenposten waren extra mestafvoer van €19.000,- en een stijging van kunstmestaankoop van €14.000,- (zand) tot €18.000,- (klei), terwijl loonwerkkosten daalden met 5.600 (zand) en € 3.600,- (klei).
Afbouw derogatie vergt aanpassingen
De afbouw van de derogatie van de EU Nitraatrichtlijn zal aanzienlijke aanpassingen vergen van melkveehouders, zowel qua bedrijfsvoering als financiële planning. Het onderzoek van Koeien & Kansen biedt waardevolle inzichten en suggesties rondom de afbouw van derogatie.
Meer informatie
Lees hier het volledige rapport: Gevolgen van de afbouw van de derogatie voor de melkveehouderij K&K rapport 95 Juli 2024 WPR nr. 1360 Verkenning in ‘Koeien & Kansen’ van de gevolgen en voorziene oplossingen