Veehouderij en de gezondheid van omwonenden (VGO)

Omwonenden van veehouderijbedrijven worden blootgesteld aan bepaalde stoffen afkomstig uit veehouderijen, die mogelijkerwijs effect hebben op de gezondheid. De aandacht richt zich met name op blootstelling aan stofdeeltjes, micro-organismen en endotoxinen (celwandfragmenten van Gram-negatieve bacteriën) die met de ventilatielucht van stallen worden uitgestoten.

Onderzoek wonen bij stallen en gezondheid

Wageningen Universiteit & Research is actief betrokken bij een serie onderzoeksprojecten onder de noemer Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO). Dit grootschalige onderzoeksprogramma wordt uitgevoerd in opdracht van de overheid en wordt gecoördineerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Wageningen University & Research is één van de partners.

Het onderzoek naar het verband tussen wonen in de buurt van veehouderijen en gezondheid werd eerst in Noord-Brabant en Noord-Limburg uitgevoerd, waar veel mensen in de buurt van een of meer veehouderijen wonen. Voor de jaren 2010-2013 werden er nadelige én positieve verbanden gevonden tussen gezondheid en wonen in de buurt van veehouderijen. Positieve verbanden die gevonden werden waren bijvoorbeeld minder astma en allergie. Eén van de nadelige verbanden die werd gevonden is een extra risico op longontsteking bij mensen die woonden in de buurt van geitenhouderijen en/of pluimveehouderijen.

Meer kans op longontsteking

In 2016 verscheen het rapport 'Veehouderij en gezondheid omwonenden'. In 2017 is er een tweede rapport met aanvullende analyses gepubliceerd. In deze rapporten werd onder meer een verhoogd risico op longontsteking gevonden tot een woonafstand van ongeveer één kilometer van pluimveebedrijven, en tot ongeveer twee kilometer van geitenbedrijven.

In 2018 verscheen het rapport ‘VGO III - Longontsteking in de nabijheid van geiten- en pluimveehouderijen; actualisering van gegevens uit huisartspraktijken 2014 – 2016’.Dit onderzoek bevestigde het verhoogde risico op longontsteking rondom geitenbedrijven voor de jaren 2014-2016 in het oosten van Noord-Brabant en het noorden van Limburg. Het eerder gevonden verband tussen een verhoogde kans op het oplopen van een longontsteking en het wonen nabij een pluimveehouderij kon in de nieuwe studie alleen worden bevestigd voor het jaar 2014.

In 2020 verscheen het rapport ‘Veehouderij en Gezondheid Omwonenden III - Longontsteking in de nabijheid van geiten- en pluimveehouderijen in Gelderland, Overijssel en Utrecht’. In het hierin beschreven onderzoek vinden de onderzoekers in de provincies Utrecht, Gelderland en Overijssel vergelijkbare resultaten als in Noord-Brabant en Limburg. Het is dan ook aannemelijk dat de verbanden tussen het wonen in de buurt van geitenhouderijen en het aantal patiënten met longontsteking ook gelden voor andere provincies met intensieve veehouderij.

Vervolgonderzoek naar de oorzaak

In 2019 zijn verschillende vervolgonderzoeken gestart. Daarin proberen de onderzoekers te achterhalen waarom mensen die wonen in de buurt van geitenhouderijen vaker een longontsteking hebben. Verdere informatie over dit vervolgonderzoek kunt u vinden op het VGO-dossier van het RIVM.

Bekijk de rapporten

• VGO III rapport Longontsteking in de nabijheid van geiten- en pluimveehouderijen in Gelderland, Overijssel en Utrecht (2020)
• VGO III rapport Actualisering huisartsgegevens longontsteking (2018)
• VGO-rapport 2017
• VGO-rapport 2016