Project
Knutten
Mede door het veranderende klimaat en menselijk handelen verandert de geografische distributie van geleedpotigen, inclusief vectoren van pathogenen zoals muggen, teken en knutten. Hogere temperaturen faciliteren 1) de ontwikkelingssnelheid van vectoren, 2) een langer vector seizoen, 3) meer bloedmaaltijden, 4) meer gelegde eieren, en 5) de mogelijkheid tot, en snelheid van succesvolle transmissie van pathogenen door vectoren. Dus meer vector-overdraagbare pathogeen transmissie wordt verwacht in de (nabije) toekomst. Knutten zijn kleine steekvliegen met een grootte van 1-3 mm die verwant zijn aan muggen, en zijn wereldwijd geobserveerde vectoren. Vrouwelijke knutten voeden zich met bloed van zoogdieren zoals rund, paard, schaap en mens, maar ook vogels en reptielen kunnen gestoken worden.
In Nederland zijn er 20+ verschillende knuttensoorten van het Culicoides-genus, waarbij de C. obsoletus, C. scoticus, C. punctatus, C. chiopterus, C. dewulffi en C. pulicaris het meest werden geobserveerd. Deze knutten kunnen verschillende (veterinaire) pathogenen bij zich dragen, waaronder de meldingsplichtige arbovirussen Blauwtong virus (BTV), Afrikaanse Paardenpest Virus (APPV), Epizootic Hemorrhagic Disease Virus (EHDV), en het niet (meer) meldingsplichtige Schmallenberg virus (SBV). Deze ziekten worden voornamelijk verspreidt door transmissie van virussen naar vee via bloedmaaltijden van knutten. Het CMV monitort de Nederlandse vector populatie inclusief knutten van het Culicoides-geslacht. Zij kiezen elk jaar een andere focus voor de locaties van knutten collecties, in 2020 waren dit paardenhouderijen, in 2021 rundvee- en schapenbedrijven, in 2022 natuurgebieden (bossen en brakwater) en in 2023 moerasachtige gebieden (waar ook muggen zijn gevangen). In 2021 zijn er 59.179 Culicoides gevangen op 10 verschillende rundvee- en schapenbedrijven waar SBV eerder was vastgesteld of vermoed werd. SBV werd in 2012 voor het eerst beschreven in Duitsland en verspreidde het zich snel onde
Net als humane vector-overgedragen pathogenen, demonstreerde Epizootic Haemorrhagic Disease Virus (EHDV) dat veterinaire vector-overdraagbare pathogenen ook noordwaarts bewegen. EHDV maakte de sprong van Afrika naar zuid Europa in 2022. Deze expansie van knut-overdraagbare virussen is geen nieuw fenomeen, de noordelijkste uitbraak van Blauwtong (BT, 2006-2008) staat nog vers in het geheugen van WBVR en menig veehouder. Daarnaast hebben we een nieuwe introductie gehad van BTV-3 in september 2023, met grote gevolgen voor de sector. Dit project omvat het vangen van knutten, detemineren en testen van de knutten op vector-overdraagbare dierziekten.