Vis- en schelpdierziekten
Het vis-, schaal-, en schelpdierziektenlaboratorium van Wageningen Bioveterinary Research is in Nederland het enige in zijn soort. Het laboratorium bestaat sinds 1985 en heeft ruime ervaring en expertise op het gebied van allerhande visziekten van gekweekte consumptie-, wilde en siervis, en van schaal- en schelpdierziekten.
Gezonde (intensieve) aquacultuur
Binnen 15 jaar zal duurzame aquacultuur 60% van de wereld visconsumptie moeten dekken, nu de wilde visbestanden snel dalen. Een van de bedreigingen voor intensieve aquacultuur is het optreden van besmettelijke vis-, schaal- en schelpdierziekten. Die kunnen ernstige ziekte en sterfte veroorzaken en als zodanig een bedreiging vormen voor de voedselzekerheid en economische verliezen veroorzaken.
Rol Wageningen Bioveterinary Research
Wij onderzoeken mondiale ziekten bij vis, schaal- en schelpdieren in de aquacultuur en voeren geaccrediteerd en snelle diagnose uit om de aquacultuur te ondersteunen en nieuwe uitbraken te voorkomen. Bovendien analyseren onze epidemiologen risicofactoren en de overdracht van ziekten zodat er gewerkt kan worden aan effectieve preventie, controle en toezicht en optimale bestrijdingsstrategieën tegen ziekten.
Taken
- Diagnostiek van visziekten verrichten in de tweede lijn, voor de visteeltsector, particulieren en anderen, als deskundig nationaal laboratorium en op verwijzing van een dierenarts (eerste lijn).
- Diagnostiek van visziekten verrichten voor export van levende vis. En als wettelijke taak bij een verdenking van een exotische meldplichtige visziekte, op verwijzing van de NVWA.
- Diagnostiek van schelpdierziekten verrichten als wettelijke taak, bij o.a. Zeeuwse oesters op basis van EU-regelgeving.
- Adviseren over vis- en schelpdierziekten.
- Diepgaand onderzoek doen aan voor Nederland belangrijke visziekten, waarbij het laboratorium gespecialiseerd is in paling- en karperziekten.
Diagnostiek
Een visteler of -eigenaar kan, bij voorkeur op verwijzing van een dierenarts en uitsluitend op afspraak, partijen levende vis naar WBVR brengen voor diagnostiek.
Afspraak maken en inzendformulier
Indien u zieke of gezonde vis wilt laten onderzoeken kan dat op afspraak (bel naar 0320-238373) en eventueel op verwijzing van een dierenarts. Als u onderzoeksmateriaal inzendt, dient het inzendformulier voor visziekten ingevuld en geheel geprint meegezonden te worden. Meestal kunt u vrij snel terecht.
Voor de diverse onderzoeken - necropsie (incl. parasitologie), bacteriologie, virologie en histopathologie - worden klantvriendelijke tarieven berekend.
Bekijk de doorlooptijden per test
Exportcertificering
Exportcertificering loopt via de NVWA, waarbij een vooraanmeldingsperiode van veertien dagen in acht moet worden genomen.
Werkwijze
De voorgeschiedenis van het ziektegeval wordt genoteerd waarna de vis wordt geëuthanaseerd en sectie/necropsie wordt verricht, inclusief uitwendig en inwendig parasitologisch onderzoek.
Nadat de vis inwendig ook grondig is onderzocht op aanwijzingen die duiden op een virologische of bacteriologische aandoening, worden vaak vervolgonderzoeken uitgevoerd. Voor bacteriologisch onderzoek kan bijvoorbeeld materiaal uit huidwonden of uit organen worden onderzocht. Voor virologisch onderzoek worden organen uit de vis genomen en voor histopathologisch onderzoek (microscopie van coupes van aangetaste weefsels) worden stukjes visweefsel of bijvoorbeeld stukjes oester in een fixerende vloeistof gebracht.
Nadat de deelonderzoeken zijn afgerond wordt een diagnose gesteld. Deze wordt in de schriftelijke uitslag aangegeven.
Bacteriologie
Virologie
Voor de virusdiagnostiek van vis-, schaal- en schelpdieren heeft WBVR vele PCR testen.
Histopathologie
Schelpdierdiagnostiek
Voor onderzoek aan levende schelpdieren worden deze gefixeerd en voor histopathologie verwerkt. Lichtmicroscopie wordt toegepast om de coupes af te lezen. Parallel kan voor bacteriologisch onderzoek worden afgeënt. Tevens heeft WBVR PCR testen voor de belangrijkste schelpdierziekteverwekkers.
Accreditatie
Voorbeelden van onderzoek
Wij hebben diverse visziekte-onderwerpen nader onderzocht, o.a. door middel van infectieproeven binnen de gesloten ruimte van het instituut en dan met name aan paling en karper: de zwemblaasworm (Anguillicola crassus) van paling, algemene palingparasieten in het buitenwater, isolatie en pathogeniteit van Pseudomonas anguilliseptica in glasaal, isolatie, PCR-ontwikkeling, moleculaire biologie, pathogenese, immunologie en praktijkeffecten van Herpesvirus anguillae van paling. Qua schelpdierziekten zijn moleculaire testen ontwikkeld voor het aantonen van intracellulaire parasieten in de oester. Daarnaast werd Nocardia crassostreae als eerste in Europa geïsoleerd uit Japanse oester.
Meldplichtige vis-, schaal- en schelpdierziekten
- Virale Haemorrhagische Septicaemie (VHS)
- Infectieuze Haematopoietische Necrose (IHN)
- Epizootische Haematopoietische Necrose (EHN)
- Koi Herpes Virus (KHV) ziekte
- Infectieuze Zalm Anaemie (ISA)
- Bonamia ostreae
- Bonamia exitiosa
- Marteilia refringens
- Perkinsus marinus
- Microcytos mackini
- Taura Syndrome Virus
- Yellow Head Virus
- White SpotSyndrome Virus