Porcine epidemic diarrhea

Porcine epidemic diarrhea (PED) is een ernstige ziekte bij varkens. Dit virus wordt vooral verspreid via mest en transport. Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) verricht onderzoek naar deze ziekte.

Het PED-virus werd voor het eerst vastgesteld in het Verenigd Koninkrijk in 1971, en circuleerde begin jaren ’80 in de Europese varkenshouderij. Het is een coronavirus waar alleen varkens gevoelig voor zijn.

Porcine epidemic diarrhea virus wordt vooral overgedragen via de mest. Het kan ook via aërosolen in de lucht worden overgedragen. Varkens geven het virus gedurende 7-9 dagen af en het virus kan lange tijd stabiel blijven in de mest. Sterftepercentages van boven 50% zijn geen uitzondering bij porcine epidemic diarrhea; bij spenende biggen zelfs 30-100%.

Wageningen Bioveterinary Research beschikt over tests om de infectie en het virus aan te tonen.

Infectie met porcine epidemic diarrhea

De verwekker is het porcine epidemic diarrhea virus (PEDV), dat behoort tot de familie van de coronavirussen. Het is een omhuld enkelstrengs positief-zintuiglijk RNA-virus. Andere coronavirussen bij varkens zijn transmissible gastro enteritis (TGE) virus en swine delta corona (SDC) virus.

Ziektebeeld porcine epidemic diarrhea

Bij jonge biggen en oudere varkens veroorzaakt porcine epidemic diarrhea virus een darminfectie die gepaard gaat met diarree en vermindering van de groei. Ook braken en uitdroging worden gezien.

Verspreiding porcine epidemic diarrhea

Het PED-virus is een coronavirus dat begin jaren ’80 in de Europese varkenshouderij circuleerde. Bekender is het coronavirus transmissible gastro enteritis (TGE) dat in 1982 in Nederland voor het laatst een ernstige ziekte-uitbraak veroorzaakte bij varkens.

Sinds mei 2013 zijn er grote uitbraken met PED gerapporteerd in de Verenigde Staten met een virulente vorm van het porcine epidemic diarrhea virus. Daarbij zijn vaak zijn heel veel dieren binnen een bedrijf ziek. Er zijn ook meldingen geweest van uitbraken in Canada, Azië en Zuid-Amerika.

Sinds begin 2014 worden in Noord-Amerika ook ziektegevallen gerapporteerd van het verwante swine delta corona (SDC) virus. Dit virus kent minder ernstige ziekteverschijnselen dan PED.

De snelle wereldwijde verspreiding van PED-virus betekende ook een toenemende bedreiging op varkensbedrijven in Europa (ook van het gerelateerde SDC-virus). In Europa wordt sinds begin 2015 een duidelijke toename van PED-uitbraken op varkensbedrijven waargenomen. Hierbij lijkt de ziekte minder ernstig dan in Noord-Amerika.

Diagnostiek porcine epidemic diarrhea

Goede laboratoriumdiagnostiek is onmisbaar om op een betrouwbare manier de infectie vast te stellen en te controleren of een bedrijf (weer) vrij is van de ziekte. Wageningen Bioveterinary Research beschikt over tests om de infectie en het virus aan te tonen. Voor het aantonen van PED-virus kunnen mestmonsters hierop getest worden met een PCR-test; bloed kan op antistoffen tegen het virus getest worden om de infectie vast te stellen.

Vaccin porcine epidemic diarrhea

Tegen deze virusziekte is in Europa geen vaccin beschikbaar. Dieren kunnen alleen behandeld worden door middel van symptoombestrijding.

Voorkomen en bestrijden van porcine epidemic diarrhea

Als de ziekte uitbreekt, kan er niet veel meer gedaan kan worden dan het vaststellen van de infectie en het nemen van uiterste hygiënemaatregelen om de verspreiding zo veel mogelijk te beperken. Varkenshouders wordt geadviseerd om preventief de hygiënemaatregelen op hun bedrijven te verscherpen. Dit houdt in dat bedrijven zo veel mogelijk gesloten moeten zijn voor varkens van buiten het bedrijf en dat zij geen bezoekers toelaten die op andere varkensbedrijven zijn geweest. Transport van varkensmest naar andere bedrijven moet vermeden worden en veewagens moeten goed schoongemaakt en ontsmet worden.

Het PED-virus is in principe goed gevoelig voor veel van de bekende desinfectiemiddelen, maar in mest zijn oxiderende desinfectiemiddelen, zoals waterstofperoxide, doorgaans het meest effectief.

Onderzoek door Wageningen Bioveterinary Research

Goede diagnostische methoden zijn onontbeerlijk voor het snel onderkennen van nieuwe infecties en om goede biosecurity maatregelen te kunnen nemen. Samen met andere instituten in Europa (onder andere de CoVetLab partners) heeft Wageningen Bioveterinary Research in 2015 onderzoeken gedaan en validatiestudies uitgevoerd om gevoelige en betrouwbare PCR-detectiemethoden voor PED-virus en immunoassays voor detectie van PED-infecties te ontwikkelen. Deze testmethoden zijn inmiddels geïmplementeerd en kunnen routinematig ingezet worden om verdachte dieren (en bedrijven) te testen.