Alumna Anna Samwel over haar levensproject Ecovillage in Georgië en haar inzet voor het klimaat

Wageningen, kleinschalig en idealistisch

Van kleins af aan wist ik dat ik iets met en voor de natuur wilde gaan doen, het liefst ergens ver weg. Mijn bacheloropleiding Biologie volgde ik in Groningen. Ik werd stagiair bij WECF International (Women Engage for a Common Future) in een dorpje in Roemenië voor een project om de drinkwaterkwaliteit te verbeteren. Ik leerde dat ik, als ik het milieu wilde verbeteren, met en voor de lokale inwoners zou moeten werken, en dat sociale verandering een vereiste is voor verduurzaming. Daarom heb ik ervoor gekozen om de Masteropleiding Management of Agro-Ecological Knowledge and Social Change (nu Development and Rural Innovation) aan Wageningen University & Research (WUR) te volgen. Een soort ontwikkelingsstudie voor mensen met een natuurwetenschappelijke achtergrond. Die keuze was snel gemaakt omdat WUR internationaal, kleinschalig, en idealistisch georiënteerd is, maar toch bij de internationale top behoort. De missie van WUR paste goed bij mij als wereldverbeteraarster die altijd op zoek is naar duurzame en sociaal eerlijke oplossingen.

Geweldige studietijd

Ik heb een geweldige studietijd gehad. Mijn kamer lag in het studentencomplex Droevendaal waar ik veel gelijkgestemden tegenkwam en eigen groente teelde. Dit voorproefje gaf al een indruk van de voordelen en perikelen van gemeenschappelijk leven. Ik heb in verschillende huizen gewoond, en ervaren dat een vorm van samenleven en samen eten in een groep gezellig en efficiënt is. Mijn klas bestond uit een kleine hechte groep internationale en Nederlandse studenten. De internationale studenten hadden al praktijkervaring in ontwikkelingssamenwerking, en ik heb veel van hen geleerd. Ook André Boon, de studiebegeleider, vond ik toen heel inspirerend.

De studie was best relaxed, met tijd voor reflectie en groepswerk. Ik heb er belangrijke lessen geleerd en een mindset meegekregen die participatie, ownership en lokale kennis voorop stelt, wat ik nog dagelijks praktiseer. Ookal zijn de technologische oplossingen passend, zonder de betrokken mensen mee te laten beslissen, zal het niet werken.

Na de praktische bachelorstudie vond ik vooral de sociologievakken van de master aan WUR vaag en had soms moeite om de essentie te begrijpen. Het leek vaak vanzelfsprekend maar tegelijkertijd abstract vanuit mijn kijk op de wereld. Sommige stukjes vielen pas op hun plek tijdens mijn werk in de praktijk.

Mijn tip voor studenten zou zijn: studeer wat je leuk vindt en waar je blij van wordt. Dan zal de beroepskeuze ook bij je passen. Wees niet bang om flexibel te zijn tijdens je studie en gebruik te maken van het brede aanbod, ook bij andere faculteiten dan waar je studeert. Ik heb bijvoorbeeld het vak biologische landbouw gevolgd, gewoon voor de lol, maar ik heb er veel aan gehad in mijn werk en in mijn dagelijks leven als hobbytuinierster, hoewel ik dat toen nog niet kon voorzien.

Op de universiteit leer je een manier van denken, hoe je moet leren en iets op kunt lossen. In je werk pas je dat toe en vergaar je de vakkennis die je in de praktijk nodig hebt. Praat ook met verschillende studenten om van hen te leren. Wageningen is zo internationaal, waardoor je met specialisten en idealisten uit verschillende landen in contact kunt komen. Het verruimt je blik bijna zoals reizen dat doet, maar dan vanuit de kantine.

Na stage ook een baan bij WECF Internationaal

Na mijn stage bij WECF Internationaal, kreeg ik daar een baan aangeboden, mede omdat ik al Roemenië-ervaring had en van reizen hield. Mijn taak was hen helpen bij het opstarten van een groot project over duurzame landelijke ontwikkeling in Oost-Europa. Ik werd verantwoordelijk voor de ondersteuning van de civil society partnerorganisaties (lokale NGO's) in Moldavië, Oekraïne, Georgië, Armenië en Azerbaijan bij de implementatie van het project.

Ik mocht beginnen met een cursus Russisch in Odessa, een prachtige stad aan de Zwarte Zee in Oekraïne. Daarna werd ik gevraagd een projectaanvraag te schrijven samen met milieuactivisten uit een klein provinciestadje niet ver van Odessa. Niemand sprak er Engels, dus het schrijven van dat project was een perfecte aanvulling op mijn cursus om ook Russische vaktermen onder de knie te krijgen. Verder reisde ik een aantal jaar op en neer tussen mijn projectlanden, organiseerde trainingen, en ontwikkelde nieuwe projecten met partners en activisten. Het werk was vooral gericht op de gendergelijke implementatie van de SDG's. Ik hielp de lokale bevolking om urine diverting dry toilets en solar water heaters te bouwen via Do It Yourself-cursussen en faciliteerde participatie bij drinkwater- en klimaatprojecten. Tijdens het monitoren kwam ik in kleine dorpjes waar de tijd stil had gestaan. Mijn studierichting in Wageningen prees participatory observation aan als onderzoeksmethode, dus als het even kon, zorgde ik ervoor dat ik bij de lokale bevolking woonde zodat ik hun dagelijks leven, hun kennis en hun problemen leerde begrijpen. Het kwam de impact van onze projecten ten goede.

Als ik niet op reis was, zat ik graag bij een van onze partners in Tbilisi, Georgië, op kantoor. In Georgië leerde ik ook mijn man kennen. Ik ben voor hem naar Poti verhuisd, een klein stadje aan de andere kant van de Zwarte Zee waar hij vandaan komt. Ik heb WECF Georgië opgezet om meer projecten in Georgië te kunnen faciliteren. De focus op vrouwen-empowerment en gendergelijkheid werd steeds belangrijker. Ik kwam in contact met lokale organisaties die zich inzetten om stereotypen te veranderen en politieke participatie van vrouwen te promoten. Werken met deze jonge vrouwen is heel inspirerend, ze zijn in staat om hun gemeenschappen blijvend te veranderen en zetten zich in voor een eerlijkere en gelijkwaardige toekomst. Helaas zijn er, vooral in landelijk Georgië, nog hardnekkige stereotypen, en krijgen meisjes vaak niet dezelfde kansen als jongens. Vrouwen worden niet geacht aan het openbare leven deel te nemen, en als ze dat wel doen, krijgen ze met online haat en stigmatisering te maken. Mede dankzij een krachtige beweging in de samenleving en social media komt hier de laatste jaren verandering in.

Door mijn werk voor meer genderaandacht in het klimaatbeleid werd ik steeds vaker gevraagd om op nationaal niveau advies te geven om gender te integreren in het klimaatbeleid. Ik heb met mijn collega's een training voor het ministerie van Milieu gegeven over hoe belangrijk gender en participatie is, hoe ze dat kunnen aanpakken, en schrijf mee aan nationale klimaatdocumenten.

Ook op internationaal niveau zetten wij ons in voor klimaatrechtvaardigheid. Nu zijn het vrouwen in arme landen die het meeste last hebben van klimaatverandering, terwijl de rijkere landen verantwoordelijk zijn (en rijk zijn dankzij hun tomeloze uitstoot). Arme landen krijgen niet dezelfde kans zich te ontwikkelen.

Levensproject 'Ecovillage Georgia'

In een vak 'Globalisatie' dat ik in Wageningen volgde, werden we uitgedaagd om onderzoek te doen naar de meest duurzame vormen van menselijke samenlevingen. We werden gevraagd naar een perspectief voor de toekomst, als alternatief voor het kapitalisme dat natuurlijke bronnen dreigt uit te putten, de broeikasuitstoot maar niet onder controle krijgt en tegelijkertijd niet in staat is om ongelijkheid te reduceren.

We kwamen al gauw tot de conclusie, dat als mensen in interconnected gemeenschappen wonen met direct zeggenschap over hun levens, ze de consequenties voelen van hun beslissingen. Ik vond het een interessant idee, en heb naast traditionele ook een aantal intentionele gemeenschappen bezocht. Ik had echter geen poging gedaan om me er meer in te verdiepen totdat ik gesetteld was in Georgië. Toen realiseerde ik me dat ik hier graag met gelijkgestemden wilde samenwonen en iets wil bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van Georgië door duurzame initiatieven op te zetten en oplossingen uit te proberen.

Er waren een aantal Georgische en internationale mensen die hetzelfde idee hadden. We vormden de initiatiefgroep 'Ecovillage Georgia', en hebben veel bijeenkomsten gehouden om een concept te bedenken en onze waarden te definiëren. We hebben veel en lang gepraat, en ook lang naar land gezocht, in totaal vijf jaar, met de coronacrisis ertussen. In deze periode kwamen er mensen bij en gingen er mensen weg. We hebben veel geleerd van elkaar en met elkaar.

In de zomer van 2023 hadden we dan eindelijk het stuk land van 6,5 hectare gevonden, met een oude koeienschuur, fruitbomen en een riviertje aan de voet van het hoge Kaukasusgebergte, een gebied op de uiterste Zuidoostelijke grens van Europa en het Westen van Azië. We waren op dat moment actief met een groepje van vijf moedige vrouwen, 3 Georgische en 2 buitenlandse, die zich helemaal inzetten om het land voor het ecodorp te kunnen kopen. Het kostte $150.000, wat wij natuurlijk niet hadden. De eigenaar wilde het geld in november hebben, anders zou hij het aan iemand anders verkopen. Dus zijn we op zoek gegaan naar medebewoners en investeerders om samen het land te kopen. Om de bestemming van het land te waarborgen en het komen en gaan van bewoners te vereenvoudigen, hebben we een systeem van leningen van de bewoners aan de NGO opgezet, die het land in bezit zou krijgen. Dankzij een intensieve periode van werven en communicatie hebben we 18 geweldige toekomstige bewoners gevonden die mede-investeerden, en vele waardevolle vrijwilligers die zich onvermoeibaar inzetten voor het ecodorp. Het is op het nippertje gelukt om het geld bij elkaar te krijgen, en we hebben de grond in december 2023 gekocht.

Sindsdien gaan er vaak kleinere groepen bewoners en vrijwilligers naartoe om er te werken en het terrein bewoonbaar te maken. We hebben elke week vergaderingen voor lopende werkzaamheden.

Onze bestuursvorm is sociocratie, ook een concept waar ik in Wageningen over geleerd heb, en dat me erg aanspreekt doordat ik door mijn studie geleerd heb dat het maken van beslissingen het beste gedaan kan worden door de mensen die er direct mee te maken hebben.

Het is erg inspirerend om een kleine maatschappij te co-creëren die duurzaam, horizontaal, sociaal, eerlijk, tolerant en geweldvrij is. Het is makkelijk om kritiek te hebben op de bestaande systemen, maar het is een uitdaging om te experimenteren met methodes die wel werken. Hoewel de landbouw rondom het ecodorp nog niet intensief te noemen is. Meestal wordt intensieve landbouw met hoge opbrengsten gekoppeld aan een hoog pesticidegebuik. In Georgië is het pesticidegebruik hoog, maar de landbouw is niet intensief en er zijn geen hoge opbrengsten. Klik hier voor een interessante analyse.

Voorlichting ontbreekt over het juiste gebruik, de schadelijke effecten en alternatieven. Bovendien oefenen internationale ondernemers druk uit om pesticides wel te gebruiken. Het effect op de biodiversiteit is volgens onze buren al te merken, en aangezien er geen beschermende kleding wordt gebruikt en er geen oplossing voor het afval is, zijn er ook gezondheidsrisico's. We werken met boeren en vrouwen uit de omgeving en hopen hen te inspireren om (elementen van) permacultuur en biologische landbouw te gebruiken.

Politieke crisis Georgië heeft effect op civiele sector

WECF had een redelijk goede samenwerking met de Georgische regering, en ons ecodorp met de betreffende municipaliteit. Het is mijn collega's van de nationale vrouwenbeweging zelfs gelukt om genderquota in te voeren in het parlement, en onze adviezen over gender in de klimaatpolitiek werden serieus genomen. 80 tot 85% Van de Georgiërs wil graag dat Georgië lid wordt van de Europese Unie, en dat doel is vastgelegd in de constitutie. Een belangrijke reden daarvoor is de dreiging van Rusland, dat sinds 2008 20% van Georgië bezet heeft na een korte oorlog.

Nadat Rusland Oekraïne is binnengevallen, is de Georgische regering steeds minder pro-Europees en autoritairder geworden. Ze hebben de wet op foreign agents ingevoerd, die voorschrijft dat NGO's en onafhankelijke media die meer dan 20% van hun inkomsten uit het buitenland krijgen, zich moeten registreren als een buitenlandse agent. Een soortgelijke wet leidde in Rusland en Wit-Rusland tot de ondergang van civil society en vrije media. Helaas heeft WECF toen onze projecten daar ook stil moeten zetten, en onze partners moeten nu deels in ballingschap leven omdat zij en hun kinderen bedreigd werden vanwege hun werkzaamheden voor o.a. WECF.

In Georgië verwachten we een soortgelijke gang van zaken. De regeringspartij heeft aangekondigd op te treden tegen kritische media en NGO's, en is al begonnen met het intimideren van een aantal collega-organisaties. De invoering van de wet is voorafgegaan door protesten, waar mijn collega's elke dag aan deelnamen, en waar ik zelf uit solidariteit met de Georgische mensen ook bij was als ik in de hoofdstad moest zijn.

WECF en Ecodorp Georgië vallen ook onder deze wet en worden gezien als buitenlandse agenten. Als we ons registreren, moeten we persoonlijke gegevens over onszelf en onze families prijsgeven zoals geloof, seksuele voorkeur en relatiestatus. Als we daaraan niet voldoen, volgen hoge boetes en uiteindelijk liquidatie van de NGO's / Civil Society Organizations (CSO's). Al hebben we niets te verbergen, persoonlijke gegevens over onze families willen we niet aan dit prijsgeven aan dit regime.

Het is verdrietig om nu uit te moeten zoeken hoe we veilig en binnen de wet florerende organisaties kunnen stilleggen en onszelf, onze families en beneficiares kunnen beschermen tegen overheidsrepressies. Veel collega's zullen hun baan verliezen. Tegelijkertijd is er nog zo veel te doen op het gebied van gelijke rechten en duurzame ontwikkeling. We gaan door zolang het kan en proberen zoveel mogelijk vrouwen te mobiliseren en voorlichting te geven over het belang om te gaan stemmen en het belang van de democratie in het algemeen.

Doordat ik ben opgegroeid in een democratisch land, heb ik het altijd vanzelfsprekend gevonden dat organisaties en media in vrijheid kunnen opereren. Van de vele Russische migranten en dissidenten die vanuit Oekraïne hierheen zijn gekomen, heb ik al veel persoonlijke verhalen gehoord wat een autoritair regime en eenzijdige berichtgeving met mensen kan doen, van slechte cijfers op school voor de kritische leerlingen, het uiteenvallen van families door politieke geschillen, een eenzijdig geïnformeerde oudere generatie die geen VPN gebruikt, en niet vrij kunnen uitspreken wat men denkt, tot gevangenisstraffen en repressies.

Gelukkig zijn er in oktober hier verkiezingen, en hopelijk wordt deze regering dan afgezet en de wet weer teniet gedaan. We zullen er hard voor moeten werken om eerlijke verkiezingen te kunnen houden. Ook al mag ik zelf niet stemmen, ik probeer als verkiezingswaarnemer mijn steentje bij te dragen.

Hobby’s en toekomstplannen

Mijn man houdt kippen en is tuinder. Ik vind het leuk om hem te helpen en zelf wat groente te telen. Verder zwem of sup ik graag in de zee of een meer, en als ik tijd heb, kampeer ik graag in de prachtige bergen hier, samen met onze twee prachtige meiden van 7 en 10 jaar, die net zoveel van reizen houden als ik.

Mijn betrokkenheid bij Ecodorp Georgia is op vrijwillige basis. Ik heb vorige zomervakantie een zelf georganiseerde summer school gefaciliteerd in Poti, voor mijn kinderen en kinderen van Russische en Oekraïnse migranten, omdat ze drie maanden zomervakantie hebben en in die periode helemaal niet naar school gaan. Het werd een groot succes door de grote betrokkenheid en deelname van ouders, kinderen en begeleidsters.

Georgië is een prachtig en interessant land met lieve en gedreven mensen, en ik spreek nu eindelijk na zoveel jaar de taal op een niveau dat ik tijdens het schoolreisje van de kids met de andere moeders mee kan kletsen. Ik wil graag in Georgië blijven en uiteindelijk in het ecodorp wonen met gelijkgestemden. Ik zou graag bijdragen aan de bescherming van de biodiversiteit, de biologische landbouw promoten en alternatieve vormen van samenleven testen. Ook met WECF willen we in de toekomst nog meer vrouwen en meisjes empoweren en een bijdrage leveren aan een rechtvaardig klimaatbeleid. De toekomst staat voor ons echter op losse schroeven door de politieke crisis. We zijn hoopvol en zullen zo lang het kan doorgaan.

Band met Wageningen

Ik denk nog vaak terug aan Wageningen voel me zeker een Wageninger. Helaas heb ik weinig contact met andere Wageningers, ik ben hier nog geen WUR alumni tegengekomen. Ik denk nog graag terug aan mijn tijd daar, en pas de opgedane inzichten en kennis dagelijks toe in mijn werk. Ik denk dat mijn tijd in Droevendaal en het vak 'Globalisatie' de kiem hebben gelegd om een ecodorp mede op te richten.