Op weg naar bio-asfalt

Om asfalt te binden gebruiken fabrikanten bitumen, een mengsel dat voorkomt in ruwe aardolie. Het gebruik daarvan kent een aantal belangrijke nadelen: het aanbod van bitumen staat onder druk en de kwaliteit ervan fluctueert sterk.

Duurzaam alternatief

Wageningse onderzoekers gingen daarom op zoek naar een duurzaam alternatief voor bitumen. Dit alternatief moest een natuurlijke grondstof zijn die ruim voorradig is en goed functioneert als asfaltbinder. De onderzoekers kwamen uit bij lignine, een reststroom die ontstaat bij de productie van onder meer papier en karton. Deze natuurlijke lijmstof geeft net zoveel structuur en houvast aan asfalt als bitumen en kan in grote hoeveelheden worden geproduceerd. Bedrijven uit de pulp- en papierindustrie zetten lignine nu nog vaak laagwaardig in, als brandstof voor energieopwekking.

In 2015 werd een eerste proefstrook van 70 meter met lignine aangelegd op een industrieterrein in Zeeland. Inmiddels liggen er in Nederland meer dan 25 testwegen met lignine in de toplaag, van een fietspad bij de Wageningse campus tot een provinciale weg in Groningen. Een weg in Vlissingen bevat zelfs in elke laag ligninehoudend asfalt, deels gemengd met hergebruikt asfalt. De wegen worden aangelegd door partners in de bouwsector en er worden regelmatig boorkernen genomen om de prestaties van het asfalt en de duurzaamheid te meten. Deze tests vallen telkens positief uit: de wegen liggen er uitstekend bij en voldoen aan alle specificaties.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Veel minder uitstoot

Het gebruik van lignine leidt tot een forse reductie van de CO2-uitstoot. Volgens lignine-expert Richard Gosselink, die zich al vanaf het begin met het onderzoek bezighoudt, neemt de CO2-uitstoot al met 35-70% af door de helft van bitumen te vervangen. Het broeikasgas wordt namelijk voor langere tijd in de weg opgeslagen. Een ander groot voordeel is dat lignine op veel lagere temperaturen wordt geproduceerd, waardoor er minder energie nodig is voor de productie.

Nieuwe toepassingen voor lignine

De potentie van lignine gaat verder dan alleen asfalt. In samenwerking met het Nederlandse bedrijf Trespa werkte WUR aan panelen voor interieurgebruik, waarbij de helft van de toxische stof fenol werd vervangen door lignine. Dit resulteerde volgens berekeningen van Trespa in 30-50% minder CO2-uitstoot. Steeds meer bedrijven tonen dan ook interesse in commerciële toepassingen van deze duurzame lijmstof.

Europese snelwegen

Ondertussen werken Richard Gosselink en zijn collega’s aan de grootschalige inzet van lignine in asfalt. Dat zou een enorm verschil kunnen maken: in Europa wordt ongeveer 12 miljoen ton per jaar aan bitumen gebruikt. Het gebruik van lignine in snelwegen door heel Europa zou dan ook tot een grote reductie van de CO2-uitstoot leiden.

Zo ver is het nog niet, maar de eerste stappen in die richting zijn gezet. Rijkswaterstaat volgt het proces met veel belangstelling. Zodra zulke grote wegeigenaren lignineasfalt als volwaardig alternatief erkennen, zullen de ontwikkelingen waarschijnlijk rap versnellen. Met dank aan Wageningse innovatiekracht is er een nieuwe weg naar duurzaam asfalt ingeslagen.