Nieuws
Nieuwe eilanden Marker Wadden aantrekkelijk voor vissen
Hoe ontwikkelen de ondiepe oeverzones van Marker Wadden zich als paai- en opgroeigebieden voor jonge vis? En hoe benutten volwassen vissen de nieuw ontstane leefomgevingen? Onderzoekers van Wageningen Marine Research, Sportvisserij Nederland en het Nederlands Instituut voor Ecologie hebben de afgelopen jaren samen studies gedaan naar het ecologisch functioneren van de recent aangelegde natuureilandengroep voor vis. Uit een drietal wetenschappelijke artikelen blijkt dat allerlei vissen de nieuwe habitats zeer aantrekkelijk vinden.
Beschut gelegen oeverzones blijken belangrijke opgroeigebieden
Vooral de oeverzones van de Marker Wadden-eilanden die beschut liggen blijken zeer soortenrijk, en vormen een ideale kraamkamer voor veel soorten vissen. Ondiepe oeverzones bieden jonge vis bescherming, voedsel en goede opgroeikansen en zijn zeer belangrijk als kraamkamer. De oevers van het Markermeer bestaan vooral uit steile harde oevers van stortsteen en basaltblokken waar wind en golfslag vrij spel hebben. De aanleg van Marker Wadden betekent dus een forse toename van de hoeveelheid zachte oevers; ondiepe oeverzones met een geleidelijke overgang van water naar land. Door de eilandenstructuur ontstond maar liefst 16% meer oever, en vijfmaal zoveel zachte oever als daarvoor, terwijl Marker Wadden slechts 1% van de totale oppervlakte van het Markermeer inneemt. Samen met andere natuurontwikkelingsprojecten zoals Trintelzand nam de totale oeverlengte van het Markermeer met 30% toe - van 284 kilometer in 2016 tot 370 kilometer in 2021 - en vertienvoudigde de hoeveelheid zachte oevers.
Stimulans snelle groei flora en fauna op land en onder water
De nieuw aangelegde ondiepe oeverzones van Marker Wadden versterken op verschillende manieren het ecologisch herstel van het Markermeer. De eilanden van Marker Wadden zijn namelijk aangelegd als ringdijken van zand uit de diepere ondergrond van het Markermeer. Daarna zijn de ontstane compartimenten opgevuld met voedselrijk sediment en slib afkomstig van voormalige zee-afzettingen in de bovenlaag van de bodem van het Markermeer. De voedselrijke ondiepe oeverzones die zo ontstonden stimuleerden een snelle groei van oever- en onderwatervegetatie, bodemfauna, zoöplankton en jonge vis.
Nieuwe leefgebieden ook populair bij volwassen vis
Ook volwassen vissen maken dankbaar gebruik van de nieuwe Marker Wadden. Onderzoek aan met zenders uitgeruste volwassen vissen toont aan dat de archipel naast paaigebied ook belangrijk foerageergebied is. Voor bodemfauna-etende soorten als blankvoorn en brasem nam het belang van die gebieden echter af in de loop van de zomer. Deze vissoorten verspreiden zich dan over het gehele Markermeer. Voor roofvissen als baars en snoekbaars bleven de ondiepe wateren tussen de eilanden jaarrond aantrekkelijk, vanwege de grote hoeveelheden jonge vis in de ondieptes. Ook benutten veel vissen regelmatig de dertig meter diepe zandwinputten die door de aanleg van Marker Wadden ontstaan waren, maar onduidelijk is nog of ze daar rust, veiligheid of voedsel zoeken.
Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden
Marker Wadden is een eilandengroep die sinds 2016 aangelegd wordt in het Markermeer. In het kader van het Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA) wordt onderzocht hoe de wetlands op en rond de nieuw gevormde eilanden zich ontwikkelen en worden benut door onder meer vissen en vogels.
Na het succes van het eerste KIMA programma, waarin kennis is gegenereerd op het gebied van bouwen met slib en zand, het diverse en voedselrijke ecosysteem en adaptieve governance, zijn de onderzoekspartners Natuurmonumenten, Deltares, Wageningen Marine Research, Sweco en Witteveen+Bos dit jaar gestart met KIMA 2.0. In het vervolgproject ligt de focus op het functioneren van Marker Wadden als motor voor een duurzame ontwikkeling van het hele Markermeer en de duurzame instandhouding van de Marker Wadden zelf, zowel in fysieke zin als qua natuurwaarden.