Nieuws
Natuurlijke oplossingen op Bonaire voor een veiligere en gezondere leefomgeving
Het onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) wijst uit dat er op Bonaire potentie is om nature-based solutions (natuurlijke oplossingen) te gebruiken tegen de gevolgen van klimaatverandering. Naar verwachting gaat er vaker extreem weer voorkomen. Het aanpakken van dit klimaatscenario vereist een integrale aanpak. Meer groen en waterbeheer zorgt voor een veiligere en gezondere leefomgeving in het benedenstroomse stedelijk gebied in Kralendijk. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Wereld Natuur Fonds (WWF-NL), dat zich inzet om met de natuur samen te werken bij het oplossen van maatschappelijke problemen.
Extreme regenval in november 2022 had dagenlang een impact op de Bonairiaanse samenleving. Straten in Kralendijk stonden onder water en het afvoerwater vermengde zich met verontreinigende stoffen en rioolwater. Dit was schadelijk voor de koraalriffen rond het eiland. Het ziekenhuis was met uitzondering van noodgevallen twee dagen gesloten en scholen waren een dag dicht. WUR constateert dat er stroomopwaarts een gebrek is aan een (gezonde) bodem met absorptievermogen, wat leidt tot de afvloeiing van water. Het gebrek aan vegetatie en een goed waterbeheersysteem veroorzaakt hoge erosie en afvalwaterproblemen. Dit vergroot het risico op overstromingen van zand, modder en afvalwater in de zee, wat een negatief effect heeft op koraalriffen.
Behoefte aan Nature-based solutions
De vooruitzichten van de klimaatverandering – veranderende weerpatronen, overstromingen en zeespiegelstijging – onderstrepen de urgentie om te gaan werken aan de klimaatbestendigheid op Bonaire. Nature-based solutions (NbS)-implementaties kunnen hierbij ondersteunen. NbS zijn initiatieven die land en zee (zoals graslanden, koraalriffen en mangroven) beschermen, herstellen en duurzaam beheren en tegelijkertijd maatschappelijke uitdagingen aanpakken (denk aan klimaatverandering, burgerrechten, economische ongelijkheid en overconsumptie van natuurlijke bronnen).
Bovenstroomse herbegroeiing, afname van rondlopende geiten, vergroening van kunuku’s en waterbeheer helpen de infiltratie te verbeteren en de afstroming te vertragen. Bovendien kan het opknappen van rooien en bufferzones de afvoer vertragen. Ruimte voor meer groen en effectief waterbeheer zorgt voor een veiligere en gezondere leefomgeving in het benedenstroomse stedelijk gebied in Kralendijk. Met enkele kleine veranderingen kunnen gebouwen ook klimaatbestendiger worden gemaakt. Het opvangen van water van daken verkleint bijvoorbeeld het overstromingsrisico en vormt een zoetwaterbuffer voor droge periodes. Een andere aanpassing is het uitfaseren van beerputten en septic tanks, en het invoeren van een goed afvalwatersysteem.
Verder onderzoek volgt
Dit verkennend onderzoek kan worden gezien als een voorbereiding op een meer diepgaande analyse van de NbS-toepassing op Bonaire. In een vervolgonderzoek moeten het hydrologische systeem en de bodemeigenschappen ter plaatse beter worden bestudeerd. WUR raadt aan om een transitieontwerpproces te implementeren waarbij verschillende belanghebbenden, beleidsmakers en lokale gemeenschappen betrokken zijn bij de implementatie van natuurlijke oplossingen. “De Nederlandse bodem en watersector behoort tot de top van de wereld. Nederland is daarmee bij uitstek uitgerust om Caribisch Nederland klimaatbestendig te maken. Ik hoop dat deze studie van de WUR een aanzet is voor het Openbaar Lichaam Bonaire, de Nederlandse overheid en de Nederlandse watersector om het advies serieus te overwegen en de natuur leidend te laten zijn in het beheer van de openbare ruimte op Bonaire.", aldus klimaatoplossingenexpert Merijn Hougee (WWF-NL).
Een combinatie van politieke en financiële steun van de Nederlandse nationale overheid kan een startpunt zijn voor het OLB om aan meer natuurlijke oplossingen te werken. Een klimaatbestendig Bonaire kan worden gerealiseerd door veranderingen op meerdere gebieden, een beter begrip van de natuurlijke systemen van het eiland en het integreren van natuurlijke oplossingen in de visie van het eiland.